Món canh môn của người Thái

Nhắc đến dân tộc Thái chúng ta đều biết có nhiều món ăn độc đáo như: Cơm lam, hó mộc, xịn giảng (bò giàng), pà pỉnh (cá nướng), xịn xổm (thịt chua) , nhái ôm măng, rượu cần…, nhưng có lẽ có một món ăn mà ít người biết đến đó là món “canh môn” của dân tộc Thái ở bản Già Hóp, xã Tường Sơn, huyện Anh Sơn (Nghệ An).

Tôi đã được nhiều người nhắc đến món canh môn của dân tộc Thái nơi đây nhưng chưa bao giờ được thưởng thức. Lần này về quê ăn tết may mắn gặp được người bạn rủ vào bản Già Hóp chơi. Tôi rất vui mừng và không hề do dự bởi từ lâu tôi đã mơ ước được một lần thưởng thức món ăn này.

Bản Già Hóp cách con đường bảy khoảng gần chục cây số. Vượt qua con đường nhựa nhiều đèo dốc chúng tôi đến với nhà anh Vi Văn Vinh. Qua một hồi trò chuyện anh Vinh không ngần ngại giới thiệu cho chúng tôi rất nhiều món ăn đặc sản của dân tộc mình, trong đó có món canh môn độc đáo. Theo anh Vinh thì món canh môn làm không quá khó, hầu hết ai cũng có thể làm được nhưng để có được món canh môn ngon, hợp với khẩu vị nhiều người thì không hề đơn giản. Anh giới thiệu tỉ mỉ cho chúng tôi cách làm món ăn này. Nguyên liệu gồm: cây môn, gạo tẻ giã nhỏ thành tấm, các loại rau thơm, chân trâu hoặc bò, đặc biệt không thể thiếu hoa và quả của cây mặc khẻn (loại cây rừng có hoa và hạt rất thơm)... Trước tiên dùng lá và thân cây môn rửa sạch, cắt ngắn cho vào nồi đổ nước luộc cho sôi, tiếp đó cho chân trâu hoặc bò làm sạch, chặt nhỏ vào cùng với gạo tấm, đun sôi khoảng độ một giờ cho nhừ, lúc chẩn bị nhắc xuống cho muối, bột ngọt, mặc khẻn, các loại rau thơm vào rồi nhắc xuống là có được món canh môn như ý muốn.

Món canh môn thơm ngon mát bổ này ai cũng có thể ăn được, đặc biệt món canh môn có thể dùng để tẩm bổ, những lúc ốm đau  bà con nơi đây thường nấu món này để tẩm bổ lấy lại sức khỏe. Món canh môn có thể chế  biến vào mọi mùa trong năm nhưng người Thái ở đây chế biến chủ yếu vào dịp Tết  Nguyên đán và phổ biến ở mỗi gia đình.

Món canh môn chỉ đơn giản vậy thôi nhưng nó đã tồn tại từ bao đời nay, gắn  bó trong bữa ăn của người dân nơi đây. Mặc dù ngày  nay đã có sự giao lưu mạnh mẽ với người Kinh,  nhiều món ăn của người Kinh đã có mặt trong bữa ăn của người thái ở bản Già Hóp nhưng không vì thế mà món ăn này không còn được xem trọng. Trong  bữa ăn của người Thái  nơi đây món canh môn vẫn không thể thiếu đặc biệt vào dịp tết Nguyên đán món ăn này vẫn có mặt ở mỗi gia đình.

Võ Văn Thành