Phát hiện sớm bệnh gù lưng ở trẻ em

Bệnh gù lưng ở trẻ em là bệnh loạn sản sụn của đốt sống và đĩa đệm ở vùng cột sống ngực. Bệnh có gây ảnh hưởng đến cột sống thắt lưng và cần phân biệt với những bệnh lý khác của cột sống thắt lưng. Tổn thương bệnh lý được thể hiện đốt sống vẹt ở phần trước, nhân nhày thoát vị chui vào thân đốt sống cong lên chứ không lõm xuống, đĩa đệm hẹp, sụn đĩa đệm lồi lõm không đều. Những tổn thương trên thường xuất hiện ở vùng lưng, từ đốt sống ngực thứ 7 đến thứ 11. Bệnh thường gặp ở nam giới, đa số bệnh nhân bắt đầu ở lứa tuổi 13-17.

Tư thế ngồi học không đúng sẽ ảnh hưởng đến cột sống của trẻ . Ảnh: Minh họa

Gù lưng là biểu hiện điển hình của bệnh, cột sống lưng gù cong đều, không có đỉnh gù nhọn. Do gù ở cột sống nên cột sống cổ và thắt lưng uốn cong ra trước (ngược lại cột sống lưng để bù trừ). Giảm sự giãn nở của lồng ngực khi thở, gây giảm dung tích của phổi. Đau ở cột sống lưng, mức độ thường nhẹ, đau có thể lan lên vùng cột sống cổ và xuống cột sống thắt lưng, buổi chiều đau nhiều hơn buổi sáng. Cũng có những người bị bệnh gù lưng nhưng không đau đớn gì; không có triệu chứng chèn ép tủy hoặc rễ thần kinh. Trên phim X quang nếu thấy hình ảnh bệnh lý như mô tả ở trên có thể chẩn đoán xác định bệnh. Cần chú ý phân biệt với viêm cột sống dính khớp, lao cột sống, thoái hóa cột sống. Cách điều trị bệnh: Bệnh nhân nên cố gắng đi lại, sinh hoạt bình thường. Khi đau nhiều thì dùng thuốc giảm đau, đeo đai đỡ cột sống, điều trị vật lý trị liệu.

Trong độ tuổi thiếu niên để hạn chế tăng độ gù lưng, bệnh nhân cần phải nằm trên giường cứng, không gối đầu quá cao; tránh hoạt động thể lực và thể thao quá sức, riêng môn bơi có thể thực hiện ở mức có giới hạn; phải nằm nghỉ vào buổi trưa ở tư thế nằm ngửa; dùng kết hợp một số thuốc giảm đau thông thường nếu đau lưng nặng lên. Liệu trình này không được áp dụng kéo dài quá 6-9 tháng. Tiếp sau đó tiến hành các biện pháp nắn chỉnh cột sống do các bác sĩ chỉnh hình hướng dẫn.

Trong độ tuổi trưởng thành thường xuất hiện chứng đau lưng khi các tổn thương, hư khớp thứ phát phát triển, nhất là ở những người bệnh có trạng thái tâm lý lo âu, rối loạn thần kinh chức năng. Cần cho chụp X quang cột sống để làm cơ sở cho việc chỉ định các biện pháp điều trị thích hợp. Bệnh nhân phải nằm nghỉ tại giường, tiến hành các biện pháp: xoa bóp, thể dục liệu pháp…

Để phòng bệnh gù lưng cho trẻ, các bậc cha mẹ cần chú ý ngay từ những bước đi chập chững của trẻ. Cần lựa chọn thời điểm thích hợp dạy trẻ tập đi và thực hiện được theo đúng khả năng của mình, tránh nóng vội muốn trẻ ngồi, đi, đứng quá sớm khiến cột sống non nớt của trẻ phải gánh đỡ sức nặng của đầu và thân mình sẽ dễ khiến trẻ mắc các bệnh cột sống về sau. Khi trẻ đã biết đi cần dạy cho trẻ đi một cách tự nhiên, giữ đầu thẳng, hai vai cân đối, ngực hơi ưỡn ra phía trước. Đây là giai đoạn đầu tiên cũng là một trong những bước quan trọng nhất tránh cho trẻ bị gù hay cong vẹo cột sống sau này. Khi trẻ bước vào tuổi đến trường, cần tạo cho trẻ thói quen ngồi học đúng tư thế. Trẻ em tuổi mẫu giáo nếu phải ngồi học hay xem vô tuyến lâu, cột sống rất dễ bị gù, vẹo do hệ cơ bắp chưa đủ sức đỡ được trọng lượng cơ thể trong thời gian dài. Đối với trẻ lớn hơn, cấp tiểu học hay trung học cơ sở, trẻ thường hay ngồi bò ra bàn, ép ngực vào thành bàn, nghiêng vẹo cổ để viết nên dễ bị biến dạng cột sống. Nhiều học sinh bị cong vẹo cột sống hay gù, vai bị gù, vai cao vai thấp do cột sống xoay. Do đó, trẻ cần được tạo những điều kiện sinh hoạt, vui chơi, hoạt động thoải mái để trẻ có thể thay đổi tư thế thường xuyên, kết hợp các hoạt động thể lực và nghỉ ngơi hợp lý. Mỗi học sinh cũng cần được sắp xếp chỗ ngồi trong lớp hợp lý để có thể nhìn rõ bảng, không phải vươn hoặc dướn, ngó nghiêng người dễ dẫn đến bị cong vẹo cột sống.

Ở gia đình cha mẹ cũng cần luôn quan sát, nhắc nhở trẻ đi đúng, ngồi học đúng tư thế. Nếu trẻ có những biểu hiện khác thường thì kịp thời chấn chỉnh, tránh để thành tật do tư thế không đúng.

Liên Chi