Ba cái khó trong giáo dục kỹ năng sống

Từ năm học 2010-2011, Bộ GD-ĐT chủ trương đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống vào chương trình học chính khóa trong các nhà trường phổ thông, từ bậc tiểu học đến THPT với mục tiêu là cung cấp các năng lực tâm lý xã hội để giúp người học có thể ứng phó với những thay đổi của xã hội, gồm các kỹ năng: tự nhận thức bản thân, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, suy nghĩ có phán đoán...

Đây là một chủ trương cần thiết, nhất là trong thời gian gần đây tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng. Tuy nhiên trong thực tế, việc triển khai như thế nào cho hiệu quả lại gặp rất nhiều khó khăn. Chẳng hạn, giáo viên trẻ, mới ra trường làm sao có đủ kinh nghiệm để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, nhất là về nội dung và phương pháp giáo dục? Để giảng dạy có hiệu quả, nhất thiết phải có phương pháp giảng dạy và giáo dục hợp lý, chủ động. Nghĩa là giáo viên phải có kế hoạch, biết cách thức tổ chức, qua các tình huống được phân tích, các trải nghiệm, qua làm việc nhóm, thảo luận, sắm vai, phim, tranh ảnh, kể chuyện... để giúp học sinh tự rút ra những bài học, hoặc biết cách tự giải quyết trong một tình huống cụ thể và dần dần sẽ hình thành kỹ năng. Bên cạnh đó, nếu lồng ghép việc giáo dục kỹ năng sống vào các môn học thì môn học nào sẽ đóng vai trò chủ đạo để lồng ghép? Toán, Văn hay Giáo dục công dân? Môn Giáo dục công dân hiện đang phải “gánh” thêm quá nhiều nội dung (như giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, bảo vệ môi trường, giáo dục pháp luật, giáo dục về an toàn giao thông, giáo dục chính sách quốc phòng...). Ngoài ra, trong một tiết học, nếu tích hợp nhiều vấn đề, nhiều nội dung, liệu có phải cắt xén nội dung chính của tiết học hay không?  Bởi theo quy định, một tiết học chỉ có 45 phút, lỡ một giáo viên nào đó nổi hứng kể một câu chuyện thì chắc chắn sau đó phải “chạy” cho kịp chương trình. Trong lúc nhiều giáo viên còn đang suy nghĩ làm sao để tìm ra những phương pháp hiệu quả nhất để giảng dạy, nâng cao chất lượng bộ môn thì nay lại phải đưa thêm nội dung khác vào chương trình chính khóa, liệu họ có đủ tâm huyết để đào sâu vào một lĩnh vực mới ngoài bộ môn đảm nhận?

Có thể nói, với những cái khó kể trên, nếu không tìm ra được giải pháp hợp lý thì việc thực hiện chắc chắn chỉ mang tính hình thức, kém hiệu quả.

 Ngô Mã Thiên