Dự án sắp xếp dân cư xã Ia Jlơi bao giờ hoàn thành?

Dự án quy hoạch sắp xếp dân cư xã Ia Jlơi (huyện Ea Súp) đã hết thời gian thực hiện từ hơn 10 năm nhưng đến nay vẫn còn dang dở, gặp nhiều vướng mắc. Điều này khiến đời sống người dân vùng dự án gặp nhiều khó khăn.

Dự án sắp xếp dân cư xã Ia Jlơi nằm gần với UBND xã này. Khu vực dân cư dự án được bố trí dọc theo hai tuyến đường cấp phối song song. Tại một số vị trí chưa có dân cư, đất để không, cỏ cây mọc um tùm. Chúng tôi rất bất ngờ vì nhiều căn nhà đóng cửa im ỉm, cổng cũng bị khóa. Có những ngôi nhà cỏ mọc từ ngoài ngõ vào trong sân vì lâu ngày không có người ở.

Một góc Dự án quy hoạch sắp xếp dân cư xã Ia Jlơi (huyện Ea Súp).

Năm 2019, gia đình anh Lương Văn Thương chuyển đến khu dự án với hy vọng "an cư lạc nghiệp", có cuộc sống mới ổn định hơn, bởi trước đó, anh được biết dự án sẽ cấp đất ở và đất sản xuất cho các hộ dân. Thế nhưng đến nay, gia đình anh mới được cấp 500 m2 đất ở, nhưng chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, còn đất sản xuất thì chưa được cấp. Để phục vụ sinh hoạt, anh phải tự kéo điện chiếu sáng về, nước sạch thì phải dùng giếng khoan. Đất canh tác không có, anh phải làm “thợ đụng” tại địa phương, những lúc chật vật quá thì đi làm thuê ở các tỉnh phía Nam vài tháng rồi về. “Nghề nghiệp, đất đai không có, người dân ở đây chẳng biết làm gì nên gần nửa số hộ đóng cửa đi TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương làm thuê. Có người đi biền biệt mấy năm, bởi vậy người ta gọi xóm này là "xóm vắng"”, anh Thương cho hay.

Tương tự, bốn năm về ở khu dự án, cuộc sống của gia đình anh Vang Văn Năm cũng gặp nhiều khó khăn do không có đất sản xuất. Anh cho biết, chưa có hộ dân nào ở đây được cấp đất canh tác, nên đa phần phải làm thuê, thu nhập thấp, đời sống chật vật, nhiều hộ thuộc diện nghèo. Không những thế, kết cấu hạ tầng giao thông, điện, nước sạch chưa được Nhà nước đầu tư nên người dân phải tự xây dựng. Mong muốn lớn nhất của người dân nơi đây không gì khác là được làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với đất ở và cấp đất sản xuất để có kế sinh nhai.

Nhiều ngôi nhà trong vùng dự án cửa đóng then cài lâu ngày vì người dân đi làm thuê ở nơi khác.

Dự án quy hoạch sắp xếp dân cư xã Ia Jlơi (xã Ia Lốp cũ, huyện Ea Súp) được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3178/QĐ-UBND, ngày 19/11/2008. Mục tiêu của dự án là bố trí sắp xếp khoảng 600 – 800 hộ dân, thời gian thực hiện 2008 - 2012. Dự án triển khai tại các tiểu khu 181, 188, 194, với diện tích 2.000 ha, tổng mức đầu tư gần 52 tỷ đồng.

UBND huyện Ea Súp cho biết, đến nay dự án đã bố trí, sắp xếp được 167 hộ, với 618 khẩu. Tại đây có 44 hộ khá, 121 hộ nghèo, 2 hộ cận nghèo. Nguồn thu nhập chủ yếu của người dân nơi đây là từ sản xuất nông nghiệp, một số hộ đi làm thuê, thuê đất của người dân, doanh nghiệp để trồng lúa, bắp, sắn…; có những gia đình kinh tế khó khăn, không có đất sản xuất nên đi làm công nhân tại địa phương khác, thu nhập bình quân của người dân ở mức 19 triệu đồng/người/năm. Về hạ tầng, dự án mới triển khai các hạng mục là đường giao thông vào khu sản xuất, đường nội bộ khu dân cư… Các hạng mục chưa đầu tư, gồm lưới điện hạ thế và trạm biến áp, hệ thống nước sinh hoạt tập trung.

Theo chính quyền địa phương, đất sản xuất nông nghiệp theo quy hoạch vùng sản xuất nông lâm nghiệp của dự án là hơn 1.447 ha. Quỹ đất canh tác chưa được cấp cho người dân, huyện đã lập hồ sơ đưa một phần diện tích đất lâm nghiệp trong vùng dự án ra khỏi quy hoạch 3 loại rừng và đang triển khai các thủ tục tiếp theo. Tuy nhiên, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất lâm nghiệp sang đất sản xuất rất khó. Huyện Ea Súp đã đề xuất hai phương án để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của dự án: cho kéo dài thời gian thực hiện dự án hoặc lập dự án mới để tiếp tục thực hiện.

Tại buổi họp báo định kỳ tháng 10/2023, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Hà cho biết, đối với những dự án sắp xếp, ổn định dân cư, tỉnh đã nhiều lần kiến nghị với Trung ương có giải pháp tháo gỡ, với mong muốn người dân có cuộc sống tốt hơn. Khó khăn hiện nay của các dự án liên quan đến nguồn lực đầu tư. Ngoài ra, trong thực tế có nhiều vấn đề phát sinh, cần có những điều chỉnh cho phù hợp. Huyện Ea Súp phải cố gắng, tìm giải pháp; đồng thời, báo cáo UBND tỉnh để tỉnh có thông tin và chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Minh Chi