Mục tiêu tăng trưởng 8%: Doanh nghiệp phải là động lực quan trọng

Mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và hai con số trong những năm tiếp theo được nhận định là thách thức lớn nhưng cần phải đạt được để đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình, thịnh vượng, dân giàu, nước mạnh.

Để đạt được mục tiêu đó cần phải có chiến lược cả trước mắt lẫn lâu dài, trong đó một trong những yếu tố quan trọng nhất là sự phát triển lành mạnh, hiệu quả và bền vững của cộng đồng doanh nghiệp (DN).

Thách thức lớn

Mức tăng trưởng 8% mà Quốc hội giao cho Chính phủ là mục tiêu cao nhất từ trước đến nay (thông thường là 6% - 6,5%, phấn đấu 7% - 7,5%) và đây cũng là năm đầu tiên Chính phủ giao chỉ tiêu tăng trưởng cho các địa phương, trong đó Đắk Lắk được giao chỉ tiêu tăng trưởng 8%. Trong bối cảnh tăng trưởng bình quân của Đắk Lắk giai đoạn 2021 - 2024 chỉ ở mức 5 - 6% thì chỉ tiêu tăng 8% như năm nay là thách thức không nhỏ.

Bởi trên cơ sở đánh giá các mặt liên quan, Cục Thống kê dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2025 của tỉnh là 6,5%, trong khi kế hoạch của tỉnh là 7,0%. Mặc dù UBND tỉnh đã điều chỉnh Đề án phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên theo định hướng của Trung ương và cũng đã xây dựng kịch bản tăng trưởng phù hợp với mục tiêu này nhưng về lâu dài, những động lực phát triển cần được phát huy tối đa.

Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới đạt hai con số thì cần nhiều yếu tố, nhưng nhất thiết phải có sự đóng góp của DN, phải làm sao để DN mạnh, lớn, bền vững mới tạo sự vững chắc cho nguồn thu ngân sách nhà nước.

Chế biến cà phê đặc sản tại xã Ea Tân, huyện Krông Năng. Ảnh: Nguyễn Gia

Trên thực tế, bên cạnh quy mô chủ yếu là siêu nhỏ, nhỏ và vừa thì DN tại Đắk Lắk có sự phát triển khá “phập phù” và có dấu hiệu “teo tóp” dần. Chỉ tính riêng trong năm 2024, toàn tỉnh ước có 1.500 DN thành lập mới (tăng 9,41% so với năm 2023, bằng 81,08% kế hoạch), với tổng vốn đăng ký là 10.060 tỷ đồng (giảm 17,5% so với năm 2023). Lũy kế đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 13.367 DN còn đăng ký, hoạt động, tồn tại (trong đó có 12.357 DN và 1.010 chi nhánh của DN ngoài tỉnh đăng ký hoạt động trên địa bàn tỉnh). Tuy nhiên, số lượng DN giải thể và tạm ngừng kinh doanh trong năm 2024 tiếp tục tăng, với 215 DN giải thể (tăng 4,88% so với cùng kỳ năm trước) và 830 DN tạm ngừng hoạt động (tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước).

Nguyên nhân khiến số lượng DN giải thể và tạm ngừng kinh doanh tăng mạnh thì nhiều, có thể kể đến như là do ảnh hưởng của biến động kinh tế thế giới; giá cả hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu đầu vào cho sản xuất tăng; khó khăn về tài chính, thị trường quốc tế bị thu hẹp… Tuy nhiên, tháo gỡ vấn đề hạn chế nội tại của DN như quy mô nhỏ, tiềm lực hạn chế, chất lượng nguồn nhân lực chưa đạt yêu cầu, năng lực cạnh tranh yếu… mới giải quyết được sự phát triển bền vững của DN.

Mặc dù Chính phủ và địa phương đã nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhưng khi đi sâu vào hoạt động của DN thì những giải pháp đưa ra thời gian qua chưa hẳn đã được thực thi một cách nghiêm túc, hiệu quả, thậm chí còn bị cản trở bởi những điểm nghẽn về thể chế, thủ tục hành chính. Sẽ rất khó để tăng sức cạnh tranh, phát triển và lớn mạnh khi mà chi phí tuân thủ pháp luật bình quân cho DN ở Việt Nam chiếm đến 20 - 30% lợi nhuận; thời gian xử lý thủ tục hành chính trung bình cho một dự án đầu tư lớn kéo dài hơn 10 tháng (khảo sát của Ngân hàng Thế giới).

Cần tháo gỡ "điểm nghẽn của điểm nghẽn"

Tăng trưởng 8% không chỉ là nhiệm vụ về kinh tế - xã hội mà còn là nhiệm vụ chính trị của cả hệ thống. Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị Chính phủ với các địa phương thực hiện kết luận của Trung ương, các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về tăng trưởng kinh tế.

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, năm 2025 có ý nghĩa rất quan trọng, chúng ta phải làm rất nhiều việc, trong đó phải tăng trưởng GDP đạt ít nhất 8% để tạo đà, tạo thế, tạo lực cho những năm tới tăng trưởng hai con số. Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng nhưng cũng rất khó khăn, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ, chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng DN, nhân dân cả nước. Thủ tướng nêu rõ, muốn cả nước tăng trưởng trên 8% thì tất cả các bộ, ngành, địa phương, các lĩnh vực phải tăng trưởng trên 8%, DN trong và ngoài nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân… đều phải tăng trưởng trên 8%.

Để thực hiện được mục tiêu này, Thủ tướng nêu rõ 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới. Liên quan đến DN, Thủ tướng yêu cầu phải tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, minh bạch, thuận lợi, có khả năng cạnh tranh khu vực và quốc tế; tăng cường xúc tiến, thu hút dự án FDI có quy mô lớn, công nghệ cao, thúc đẩy các dự án FDI lớn đi vào hoạt động. Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân, phát triển DN dân tộc, DN nhỏ và vừa. Đồng thời, phát huy tính chủ động, tích cực, tự chịu trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương, bảo đảm giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc và phục vụ tốt nhất người dân, DN.

Một cơ sở chế biến cau xuất khẩu tại huyện Cư Kuin. Ảnh: Nguyễn Gia

Việc phát triển DN bền vững, lành mạnh không chỉ là giải pháp trước mắt mà cũng là chiến lược dài hạn. Do đó cần giải quyết càng sớm càng tốt “rào cản” phát triển của DN, bởi DN luôn được xác định là nền tảng, là động lực cho tăng trưởng, nhưng hệ thống DN của Việt Nam đang chịu bốn nút thắt lớn là thiếu hụt về đơn hàng; tắc nghẽn dòng vốn; thể chế không đầy đủ, thủ tục hành chính bủa vây và những rủi ro pháp lý có thể gặp trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Trong bốn nút thắt trên, ngoài yếu tố thị trường, thì việc tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, yếu tố được xác định là "điểm nghẽn của điểm nghẽn" hoàn toàn nằm trong khả năng của cơ quan quản lý các cấp. Cần thay đổi văn hóa, thái độ phụng sự DN, chủ động thực tâm, thực lòng đến với DN để gỡ khó. Những việc cần làm để hệ thống DN phát triển thì nên làm ngay, quyết định ngay, bớt các khâu xin ý kiến, trao đổi lòng vòng giữa các cơ quan, bộ ngành, địa phương. Có như vậy, DN - nền tảng, trụ cột quan trọng của tăng trưởng mới có tận dụng được thời cơ, không gian để phát triển bền vững, lành mạnh, hiệu quả.

Giang Nam