Sự kiện Tết Mậu Thân 1968 qua góc nhìn của dư luận Mỹ

Theo Wikipedia, sự kiện Tết Mậu Thân (Tet Offensive) hay còn được gọi là Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân là một trong những chiến dịch quân sự lớn nhất và có vai trò cũng như hệ quả mang tính bước ngoặt trong chiến tranh Việt Nam. Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân đã phơi bày toàn bộ quá trình thất bại của Mỹ trên chiến trường cả về quân sự, chính trị. Đó là sự bất lực của một đạo quân đông tới gần 1 triệu 30 vạn người, được trang bị vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại trước sức tiến công và cách đánh của đối phương; làm lộ rõ những sai lầm về chiến lược cũng như cách thức điều hành chiến tranh của giới lãnh đạo Washington và tướng lĩnh Mỹ trên chiến trường.

"Tết Mậu Thân 1968" đã gây nên những chấn động dữ dội giữa lòng nước Mỹ, khiến cho đông đảo các tầng lớp xã hội Mỹ, kể cả các quan chức cấp cao, các nghị sĩ, các tập đoàn tài phiệt đầy thế lực phải thay đổi quan điểm, không còn hậu thuẫn cho chính sách chiến tranh của chính quyền Johnson nữa. Tất cả những điều đó đã buộc Tổng thống Mỹ Johnson chẳng những đã phải công khai tuyên bố: Mỹ đơn phương chấm dứt chiến tranh phá hoại miền Bắc (từ vĩ tuyến 20 trở ra), sẵn sàng cử đại diện đi vào đàm phán với Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mà hơn thế, còn quyết định rút dần quân Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam khi chưa một mục tiêu nào của cuộc chiến tranh này được thực hiện.

Vẻ thất thần của Tổng thống Mỹ Johnson và Bộ trưởng Quốc phòng R.McNamara sau sự kiện Xuân Mậu Thân 1968.

Theo bài viết “Vietnam - Escalation of the war” (Leo thang chiến tranh ở Việt Nam) đăng trên tạp chí Globalsecurity.org, nước Mỹ đã sa lầy vào cuộc chiến tranh Việt Nam mà không có đường ra. Chính phủ Mỹ không còn cách nào ngoài việc tiếp tục tăng quân, tăng chi phí quân sự, lo đối phó với những khó khăn lớn về quân sự, chính trị và tài chính không chỉ ở Việt Nam mà ngay cả trong nước Mỹ. Chính sự leo thang này đã khiến Mỹ đi vào ngõ cụt bế tắc, vì vậy cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân năm 1968 diễn ra đúng lúc, làm cho Mỹ và ngụy không kịp trở tay. “Tết Mậu Thân 1968 là một bước chuyển mang tính quyết định, chấm dứt leo thang chiến tranh Việt Nam. Người Mỹ sử dụng cụm từ “khủng hoảng lòng tin” bởi nó lộ cho người Mỹ thấy, toàn bộ cuộc chiến này dựa trên cơ sở của một lời dối trá”, Larry Berman, giáo sư sử học Mỹ nhấn mạnh nhân dịp công chiếu bộ phim tài liệu nhiều tập mang tên “Tết Mậu Thân-1968”.

Những bức ảnh về sự kiện Xuân Mậu Thân 1968 được trưng bày tại Newseun.

Đánh giá về nghệ thuật chiến tranh của Việt Nam, trên tờ Thời báo New York số ra ngày 3-11-2017, cựu nhân viên của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) Tom Glenn, người trực tiếp có mặt tại chiến trường Việt Nam cách đây 50 năm đã đăng bài viết mang tên “Was the Tet Offensive Really a Surprise?” (Cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968 thực là một bất ngờ?). Bài viết cho rằng cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân thực sự bất ngờ đối với người Mỹ và chính cơ quan Tình báo Mỹ, chính xác hơn là NSA, đã bỏ qua sự kiện này. Hậu quả, 8 năm sau đó, chế độ Sài Gòn sụp đổ, đến khi Tướng Peers (Tư lệnh Mỹ tại chiến trường miền Nam Việt Nam) và Westmoreland thừa nhận sai lầm thì mọi thứ đã quá muộn.

Nguyễn Khắc Nam

(Dịch từ Net/NYT/HCG/BC- 2017)