Liên kết sản xuất cà phê bền vững theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified: Tạo nguồn cà phê xuất khẩu chất lượng cao

Đầu năm 2013, Công ty TNHH Một thành viên Xuất nhập khẩu 2-9  (Công ty 2-9) đã liên kết với các hộ nông dân 2 xã Ea Tân và Dliê Ya (huyện Krông Năng) xây dựng điểm trình diễn mô hình sản xuất cà phê bền vững đạt chứng nhận UTZ Certified thông qua việc đầu tư và quản lý trực tiếp các nông hộ. Sự liên kết này đã đem lại lợi ích về mọi mặt cho cả hai bên, góp phần tạo nguồn cà phê xuất khẩu chất lượng cao.Gia đình ông Đoàn Văn Thống ở thôn Thanh Cao (xã Ea Tân) có 2,5 ha cà phê, trong đó 0,5 ha được Công ty 2-9 chọn đầu tư xây dựng điểm trình diễn mô hình sản xuất cà phê bền vững theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified. Ông Thống cho biết: trước đây gia đình làm cà phê theo kinh nghiệm là chính. Từ  khi tham gia mô hình tôi đã biết cách cắt tỉa cành, bẻ chồi, đào bồn đúng quy cách, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, tưới nước hợp lý, đào rãnh chôn lấp cỏ và lá khô để hoai mục giúp vườn cây tốt hơn nên tiết kiệm được một phần chi phí. Bên cạnh 0,5 ha cà phê của mô hình, gia đình cũng tự nhân rộng ra số diện tích còn lại nên năm nay năng suất tăng lên đáng kể, từ 10 tấn/năm lên 11,5 tấn/năm. Gia đình anh Hoàng Mạnh Thoan ở thôn Ea Ruế (xã Dliê Ya) có 2 ha cà phê cũng được chọn tham gia xây dựng điểm trình diễn sản xuất cà phê bền vững với diện tích 0,5 ha. Chỉ lên tấm bảng ghi các thông tin về tên chủ hộ, diện tích, năm trồng, địa điểm, số lô… anh Thoan nói: chỉ cần nhìn vào đây, bất kỳ ai cũng nắm được “lịch sử” của từng vườn cà phê. Trước đây, nhiều khi do bận không làm cỏ kịp thời để vườn nhếch nhác, nhưng năm nay vườn lúc nào cũng sạch. Cỏ, lá cây được chôn lấp theo quy định, các vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau khi dùng xong được bỏ vào hố sâu đào ngay tại vườn. Ngoài ra, gia đình còn chú trọng cắt, tỉa bớt cành, chồi không cần thiết nên cây đỡ sâu bệnh, ít phải phun thuốc, hạt cà phê bảo đảm chất lượng hơn. Không chỉ thực hiện đúng các kỹ thuật đã được tập huấn, gia đình anh Thoan còn chú trọng đầu tư xây dựng thêm sân phơi, bảo đảm cà phê xay xong được phơi trên nền sân sạch, không cho súc vật vào sân bãi nhằm hạn chế tạp chất và hạt đen. Các hộ tham gia mô hình được tập huấn về kỹ thuật chăm sóc cà phê, an toàn lao động, kỹ thuật sơ cứu các tai nạn thông thường, vệ sinh an toàn thực phẩm, Luật Lao động, Luật Bảo vệ tài nguyên môi trường… Bên cạnh đó, mỗi hộ được phát một quyển “Nhật ký nông hộ” để ghi chép các thông tin trong quá trình tham gia chương trình, được cấp các loại vật tư (phân bón, vôi, thuốc bảo vệ thực vật) đúng chủng loại, bảo đảm chất lượng…

Thông qua dự án, các nông hộ ở xã Ea Tân và Dliê Ya (huyện Krông Năng) đã biết cách chăm sóc cà phê bền vững theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified.

Bộ nguyên tắc UTZ Certified là chứng chỉ giúp nhà sản xuất cà phê chứng minh đã thực hiện các thực hành nông nghiệp tốt và phương pháp canh tác hiệu quả, có tính bền vững về môi trường, kinh tế và xã hội. Anh Trương Kiến Giang, cán bộ phụ trách chương trình sản xuất cà phê bền vững của Công ty 2-9 cho biết: đây là dự án Khuyến nông Trung ương giữa Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Công ty 2-9 được triển khai từ đầu năm 2013 với tổng kinh phí hơn 887 triệu đồng. Ngoài 60 hộ với diện tích 30 ha được chọn đầu tư xây dựng mô hình sản xuất cà phê bền vững, Công ty cũng tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, quy trình thực hành chăm sóc, thu hái cà phê theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified cho 1.511 nông hộ của 2 xã Ea Tân và Dliê Ya. Các hộ tham gia chương trình sản xuất cà phê theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified đã được Chi nhánh Công ty Giám định cà phê và hàng hóa nông sản xuất nhập khẩu - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Dak Lak (Cafecontrol) giám sát quá trình thực hiện, tiến hành kiểm tra thực tế tại vườn cây và cấp giấy chứng nhận. Nhờ vậy, đến cuối năm 2013 đã có 2.644 ha cà phê thuộc 1.571 hộ thuộc 2 xã Ea Tân và Dliê Ya được cấp chứng nhận tiêu chuẩn UTZ Certified. Toàn bộ sản phẩm của các nông hộ tham gia chương trình được Công ty cam kết thu mua với giá cao hơn 200 đồng/kg so với giá thị trường. Cũng theo anh Giang thì việc sản xuất cà phê theo Bộ nguyên tắc UTZ Certified đã giúp người trồng cà phê chuyên nghiệp hơn, sản xuất có hiệu quả và có trách nhiệm hơn. Về phía Công ty khi thu mua được sản phẩm cà phê được cấp chứng nhận UTZ Certified sẽ nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu, giúp tăng vị thế trong đàm phán giá và bán được cao hơn giá trị trường. Trong thời gian tới, nếu được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và tìm được số diện tích phù hợp, Công ty sẽ mở rộng địa bàn thực hiện chương trình.

Nguyễn Xuân