Trẻ bụ bẫm vẫn có thể bị suy dinh dưỡng

Nhiều người vẫn quan niệm rằng, trẻ suy dinh dưỡng sẽ có thân hình gầy quắt, thiếu cân... Tuy nhiên, trên thực tế suy dinh dưỡng nặng được biểu hiện ở 3 thể: thể phù, thể teo đét và thể phối hợp. Trong đó thể phù (Kwashiorkor) thường ít khi được gia đình phát hiện vì trông bề ngoài, bé vẫn mập mạp, khỏe mạnh.

Suy dinh dưỡng là tình trạng cơ thể thiếu protein năng lượng và các vi chất dinh dưỡng. Bệnh biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, nhưng ít nhiều đều có ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, tinh thần và vận động của trẻ. Trong đó suy dinh dưỡng thể phù là một biểu hiện bệnh mà cha mẹ cần lưu ý. Biểu hiện của suy dinh dưỡng thể phù là mặt bệnh nhân tròn trịa nhưng chân tay khẳng khiu, trương lực cơ yếu, rối loạn sắc tố da, thiếu máu, gan to và thoái hóa mỡ, phù, giảm đạm máu. Biểu hiện phù làm cho bé trông có vẻ bụ bẫm mà dân gian thường gọi nôm na là “xổ sữa”. Trên da xuất hiện những đốm màu đỏ sẫm, đen loang lổ hoặc bong vảy, chốc lở bởi sắc tố da bị rối loạn và các tế bào da bị chết. Ban đầu bệnh sẽ có những  dấu hiệu phù mặt, mí mắt, chân tay…rồi dần tiến đến phù thũng toàn thân, tràn dịch màng bụng, màng tinh hoàn… Ngoài ra, tùy mức độ, thời gian và thời điểm xảy ra suy dinh dưỡng thể phù mà mắt, xương, gan, tim, ruột, tụy, não, răng, tóc… đều có thể bị ảnh hưởng.

Cha mẹ không nên nhầm lẫn giữa trẻ suy dinh dưỡng thể phù với trẻ khỏa mạnh, mập mạp. Ảnh: K.O

Trẻ bị suy dinh dưỡng thể phù xuất phát bởi nhiều nguyên nhân: một số mẹ không có điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ nên chỉ cho trẻ sử dụng sữa công thức, nước cháo pha sữa, bột dinh dưỡng… hoặc để bé kiêng khem quá mức khi mắc bệnh; do trẻ mắc phải những chứng bệnh di truyền hoặc nhiễm khuẩn sơ sinh kết hợp với chế độ dinh dưỡng thiếu hợp lý; cha mẹ không thường xuyên theo dõi cân nặng của bé, khẩu phần ăn của bé thường không được cung cấp đủ chất đạm nhưng vẫn nhận đủ hoặc gần đủ năng lượng từ chất bột đường hay chất béo, sử dụng những loại sữa không phù hợp với thể trạng của bé.
 
Với trẻ bị suy dinh dưỡng thể phù thường khó điều trị và có nguy cơ tử vong cao. Do đó, để phòng ngừa suy dinh dưỡng thể phù ở trẻ nhỏ, trước hết phải chăm sóc trẻ ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Ở những bà mẹ ăn uống kém thì thai nhi có thể bị suy dinh dưỡng ngay từ trong bụng mẹ. Vì vậy trong thời gian mang thai người mẹ cần ăn uống bồi dưỡng hơn bình thường đồng thời theo dõi tăng cân từng quý; khám thai định kỳ ít nhất 3 lần. Khi bé chào đời, việc nuôi con bằng sữa mẹ  là cách tốt nhất để phòng ngừa suy dinh dưỡng nói chung và suy dinh dưỡng thể phù ở trẻ nhỏ nói riêng. Trẻ cần được bú mẹ cho đến 2 tuổi. Ngoài ra, cho bé ăn bột khi đã đủ tuổi ăn dặm (sau 6 tháng tuổi) và chế độ ăn dặm phải cân đối với đủ 4 nhóm thức ăn: tinh bột, chất béo, chất đạm và rau quả tươi. Trong trường hợp mẹ không có sữa hoặc ít sữa thì cho trẻ ăn thêm sữa bò hoặc sữa đậu nành, tuyệt đối không dùng nước cháo đơn thuần để nuôi trẻ. Đặc biệt, không nên cho trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi dùng sữa bột nguyên kem vì loại sữa này dù nhiều protein nhưng dễ gây tổn thương niêm mạc ruột. Bên cạnh đó, cha mẹ cần theo dõi cân nặng cho bé bằng cách mỗi tháng cân trẻ một lần, trẻ từ 2 -5 tuổi thì 2 – 3 tháng cân một lần, để ý những dấu hiệu trên cơ thể bé, đặc biệt là khi bé mập lên một cách bất thường. Đồng thời, khám sức khỏe định kỳ và tham vấn dinh dưỡng để cân đối  lại chế độ ăn hợp lý cho bé.

K.O (nguồn HNM)