Ký ức Trường Sơn:

Có một Đại đội như thế

Sau ít ngày làm quen với binh khí kỹ thuật, đơn vị được giao nhiệm vụ triển khai trận địa chiến đấu tại khu vực Bản Đông (phía Nam đường 9, phía Đông đường 29). Sáng sớm ngày 8-2-1971, máy bay phản lực thay nhau bổ nhào ném bom xuống cao điểm 255 nơi Đại đội bố trí trận địa, mở đầu chiến dịch “Lam Sơn 719” (Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào). Khói bom còn chưa tan thì hàng chục chiếc trực thăng HU 1A, HU 1B quần lượn, liên tục bắn đại liên và M79 xối xả xuống trận địa. Đại đội trưởng Nguyễn Văn Khi bình tĩnh chỉ huy đơn vị đánh trả quyết liệt bắn rơi 7 máy bay trực thăng. Qua máy bộ đàm Đại đội trưởng Nguyễn Văn Khi nhận lệnh từ Chỉ huy cụm cho Đại đội chuyển sang cao điểm 462, cách cao điểm 255 chừng 1 km về phía Nam. Ba trung đội bố trí trận địa thành hình tam giác đều như ở cao điểm 255.

Ông Nguyễn Văn Khi, nguyên Đại đội trưởng Đại đội súng máy cao xạ 14 li 5 hai nòng

Ngày 11-2-1971, từ sáng sớm máy bay địch quần đảo đánh phá dữ dội cao điểm 462. Vẫn thủ đoạn quen thuộc, máy bay phản lực bổ nhào ném bom dọn bãi đổ bộ, máy bay trực thăng hạ thấp độ cao tìm mục tiêu, dùng đại liên bắn quét, M79 và cả lựu đạn tấn công áp đảo nhằm chế áp hỏa lực ta. Tuy nhiên toàn đại đội vẫn chiến đấu kiên cường, đánh trả quyết liệt bắn rơi 12 máy bay; trong đó có một chiếc do chiến sĩ thông tin Triệu Khắc Dược dùng súng K44 bắn chính diện trúng phi công, trực thăng rơi tại chỗ. Đại đội súng máy cao xạ có nhiệm vụ đánh quân đổ bộ đường không, Đại đội trưởng đã nhận định địch sẽ ném bom dọn bãi ở đỉnh đồi vì vậy đã bố trí trận địa ở lưng đồi; hỏa khí phân tán nhưng hỏa lực vẫn tập trung. Mỗi khi máy bay địch xuất hiện, toàn đại đội phối hợp nhịp nhàng, đánh máy bay địch quyết liệt, hiệu quả mà vẫn bảo toàn được lực lượng.

Địch đổ quân xuống cao điểm 462, đại đội lại được lệnh chuyển sang cao điểm 595 (gần cao điểm 660). Tại trận địa này, ngày 19-2-1971, đồng chí Hoàng Văn Liên, Đại đội phó (quê ở Hải Hưng), đồng chí Ngô Sỹ Bình, Khẩu đội trưởng (quê ở An Bài, Hoa Lư, Tiên Hưng, Thái Bình) và chiến sĩ Phạm Văn Ư (quê ở An Khê, Quỳnh Phụ, Thái Bình) đã anh dũng hy sinh. Đại đội tiếp tục chiến đấu đến ngày chiến dịch toàn thắng (23-3-1971).

Kết thúc chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, Đại đội giải thể, Trung đội 1 lại về với Đại đội 1, Trung đội 2 về với Đại đội 2, Trung đội 3 về với Đại đội 3 của Tiểu đoàn 34 cao xạ. Chưa kịp rút kinh nghiệm, chúng tôi mỗi người một nơi, Đại đội trưởng Nguyễn Văn Khi được cấp trên điều động làm Trợ lý tác chiến của Trung đoàn 591. Cùng tham gia chiến dịch có Tiểu đoàn 24 bắn rơi 21 máy bay được tuyên dương Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đại đội súng máy cao xạ 14 li 5 hai nòng vừa mới thành lập bắn rơi 19 máy bay nhưng lại giải thể ngay sau đó, chưa kịp bình xét, không ai được khen thưởng - kể cả Đại đội trưởng Nguyễn Văn Khi.

Nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, tôi ghi lại điều này để nhớ về chiến dịch Đường 9 - Nam Lào đã có một Đại đội súng máy cao xạ 14 li 5 hai nòng anh dũng chiến đấu, lập chiến công vẻ vang tại khu vực trung tâm Bản Đông – Đường 9 với truyền thống quyết chiến quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng và nhớ về những đồng đội đã anh dũng hy sinh.

Hoàng Chuyên