Một số quy định về danh sách người ứng cử, vận động bầu cử

Câu 1. Việc niêm yết danh sách người ứng cử, xóa tên người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND được thực hiện như thế nào?

Theo Điều 59, Điều 60 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND thì việc niêm yết danh sách người ứng cử; xóa tên người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND được thực hiện như sau:

- Chậm nhất là 20 ngày trước ngày bầu cử, tổ bầu cử phải niêm yết danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND ở khu vực bỏ phiếu.

- Người có tên trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội đã được Hội đồng bầu cử quốc gia công bố mà đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu bị khởi tố bị can, bị bắt, giữ vì phạm tội quả tang, bị mất năng lực hành vi dân sự, chết hoặc vi phạm nghiêm trọng pháp luật về bầu cử thì Hội đồng Bầu cử quốc gia xóa tên người đó trong danh sách những người ứng cử đại biểu Quốc hội.

- Người có tên trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu HĐND đã được ủy ban bầu cử công bố mà đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu bị khởi tố bị can, bị bắt, giữ vì phạm tội quả tang, bị mất năng lực hành vi dân sự, chết hoặc vi phạm nghiêm trọng pháp luật về bầu cử thì ủy ban bầu cử, sau khi thống nhất ý kiến với Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, quyết định xóa tên người đó trong danh sách những người ứng cử đại biểu HĐND.

Tại Đắk Lắk, theo Kế hoạch số 05/KH-UBBC, ngày 09/02/2021 của Ủy ban Bầu cử tỉnh về triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp tỉnh Đắk Lắk nhiệm kỳ 2021 - 2026 thì tổ bầu cử phải niêm yết danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND ở khu vực bỏ phiếu chậm nhất là ngày 3-5-2021 (chậm nhất 20 ngày trước ngày bầu cử).

Câu 2. Việc khiếu nại, tố cáo về người ứng cử, lập danh sách người ứng cử được quy định như thế nào?

Theo Điều 61 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND, việc khiếu nại, tố cáo về người ứng cử, lập danh sách người ứng cử được quy định như sau:

- Công dân có quyền tố cáo về người ứng cử, khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về những sai sót trong việc lập danh sách những người ứng cử. Việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị được thực hiện như sau:

+ Khiếu nại, tố cáo, kiến nghị liên quan đến người ứng cử đại biểu Quốc hội, việc lập danh sách những người ứng cử đại biểu Quốc hội được gửi đến Ban bầu cử đại biểu Quốc hội, ủy ban bầu cử ở tỉnh, Hội đồng Bầu cử quốc gia. Trường hợp người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị không đồng ý với kết quả giải quyết của ban bầu cử, ủy ban bầu cử thì có quyền khiếu nại đến Hội đồng Bầu cử quốc gia. Quyết định của Hội đồng Bầu cử quốc gia là quyết định cuối cùng;

+ Khiếu nại, tố cáo, kiến nghị liên quan đến người ứng cử đại biểu HĐND, việc lập danh sách những người ứng cử đại biểu HĐND ở cấp nào thì được gửi tới ban bầu cử đại biểu HĐND ở cấp đó. Trường hợp người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị không đồng ý với kết quả giải quyết của ban bầu cử thì có quyền khiếu nại đến ủy ban bầu cử ở cấp tương ứng. Quyết định của ủy ban bầu cử là quyết định, cuối cùng;

+ Ban bầu cử, Ủy ban Bầu cử, Hội đồng Bầu cử quốc gia phải ghi vào sổ và giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị nhận được theo thẩm quyền.

- Trong thời hạn 10 ngày trước ngày bầu cử, Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Bầu cử, Ban bầu cử ngừng việc xem xét, giải quyết mọi khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về người ứng cử và việc lập danh sách những người ứng cử.

Trong trường hợp những khiếu nại, tố cáo đã rõ ràng, có đủ cơ sở kết luận người ứng cử không đáp ứng đủ tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND thì Hội đồng bầu cử quốc gia (đối với bầu cử đại biểu Quốc hội) hoặc ủy ban bầu cử ở cấp tương ứng (đối với bầu cử đại biểu HĐND) quyết định xóa tên người đó trong danh sách chính thức những người ứng cử trước ngày bầu cử và thông báo cho cử tri biết.

- Không xem xét, giải quyết đối với những đơn tố cáo không có họ, tên người tố cáo hoặc mạo danh người khác để tố cáo.

- Hội đồng bầu cử quốc gia, ủy ban bầu cử ở tỉnh, ủy ban bầu cử ở huyện, ủy ban bầu cử ở xã chuyển toàn bộ hồ sơ về khiếu nại, tố cáo chưa được giải quyết đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội (đối với bầu cử đại biểu Quốc hội) hoặc Thường trực HĐND khóa mới ở cấp tương ứng (đối với bầu cử đại biểu HĐND) để tiếp tục xem xét, giải quyết theo thẩm quyền.

Câu 3. Việc vận động bầu cử phải tuân theo những nguyên tắc nào?

Theo Điều 63 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND thì việc vận động bầu cử phải tuân theo những nguyên tắc sau:

- Việc vận động bầu cử được tiến hành dân chủ, công khai, bình đẳng, đúng pháp luật, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

- Người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử đại biểu HĐND ở đơn vị bầu cử nào thì thực hiện vận động bầu cử tại đơn vị bầu cử đó.

- Các tổ chức phụ trách bầu cử và thành viên của các tổ chức này không được vận động cho người ứng cử.

Câu 4. Thời gian, hình thức vận động bầu cử được quy định như thế nào?

Theo Điều 64, Điều 65 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND thì thời gian và hình thức vận động bầu cử được quy định như sau:

- Về thời gian vận động bầu cử: bắt đầu từ ngày công bố danh sách chính thức những người ứng cử và kết thúc trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ.

- Về hình thức vận động bầu cử:

+ Gặp gỡ, tiếp xúc với cử tri tại hội nghị tiếp xúc cử tri ở địa phương nơi mình ứng cử theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND về hội nghị tiếp xúc cử tri trong vận động bầu cử.

+ Thông qua phương tiện thông tin đại chúng theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND.

Nguyễn Thanh Bình

(Sở Tư pháp)