Đàm phán về TPP tại Mỹ: Hai "nút thắt" vẫn chưa được gỡ

Ngày 3-10, Bộ trưởng Thương mại các nước tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã quyết định tiếp tục kéo dài hội nghị đang diễn ra tại thành phố Atlanta, miền Nam nước Mỹ, thêm 1 ngày, đến ngày 4-10 theo giờ Mỹ, tức ngày 5-10 theo giờ Việt Nam.

 

Đây được coi là một nỗ lực của 12 nước, thể hiện quyết tâm hoàn tất tiến trình đàm phán hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới này trong năm nay sau nhiều lần lỡ hẹn.

 

Theo thông báo mới nhất của Ban tổ chức, sau khi vượt qua những khác biệt trong vấn đề linh kiện ôtô, các đoàn vẫn bế tắc xoay quanh hai nút thắt là vấn đề sản phẩm bơ sữa và đặc biệt là vấn đề thời gian bảo hộ độc quyền các mặt hàng sinh dược. 

Bộ trưởng các nước tham dự Hội nghị Bộ trưởng Thương mại TPP. (ảnh: Reuters)

Đến 21 giờ ngày 3-10 (theo giờ Mỹ), vấn đề thời gian bảo hộ độc quyền đối với các sản phẩm sinh dược đang trở thành điểm khó vượt qua nhất, ngăn cản các nước tiến tới thỏa thuận cuối cùng. Đàm phán hiện vẫn đang bế tắc và có chiều hướng xấu đi. Phái đoàn Nhật Bản đã ấn định trưa 4-10 là thời hạn chót, dù đạt được hay không thỏa thuận TPP thì đoàn Nhật Bản cũng rời Atlanta. Trong khi đó, Mỹ vẫn cương quyết không nhượng bộ trong vấn đề sinh dược trên.

Theo các chuyên gia quan sát, thời gian bảo hộ các sản phẩm sinh dược quá dài đã khiến các nước tham gia đàm phán TPP khó có thể tìm được tiếng nói chung. Một số nước đưa ra thời hạn bảo hộ là 5 năm, trong khi đề xuất của Mỹ là 12 năm. Quy định này vấp phải bất đồng từ một số nước TPP vì cho rằng thời gian bảo hộ mà Washington đưa ra sẽ chỉ giúp các hãng dược phẩm Mỹ tiếp tục độc quyền các sản phẩm sinh dược đắt tiền, cản trở các quốc gia khác có thể sản xuất ra những sản phẩm tương tự nhưng có giá thành thấp hơn. Phía Mỹ cũng đã để ngỏ thiện chí giảm thời gian bảo hộ xuống ít nhất còn 8 năm, song nhiều nước New Zealand, Chile và Peru không chấp thuận.

 

The World Trade Online dẫn lời Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo cho biết, mặc dù các bên đã rất nỗ lực để hoàn tất đàm phán tại cuộc họp lần này, song một số mục tiêu vẫn còn khá xa. Tuy nhiên, ông Guajardo nhấn mạnh: “Tin tốt lành là không nước nào muốn rời khỏi bàn hội nghị mà không có thỏa thuận" . 

 

Sau ngày làm việc đầu tiên, các bên tham gia đàm phán đã đạt được tiến triển lớn trong vấn đề dỡ bỏ rào cản thuế quan đối với sản phẩm linh kiện ôtô nhập khẩu vào thị trường Bắc Mỹ. Cụ thể, phía Mexico và Canada muốn ôtô được miễn thuế trong TPP phải có ít nhất 45% bộ phận được sản xuất bởi các nước trong khối. Tuy nhiên, Nhật Bản muốn tỷ lệ nội khối này chỉ ở mức 32,5%. Một nguồn tin gần gũi với cuộc đàm phán ngày 2-10 cho biết Mỹ, Nhật Bản, Mexico và Canada đã gần như hoàn tất một thỏa thuận về vấn đề này, song từ chối nói rõ chi tiết do đàm phán vẫn đang diễn ra. Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Akira Amari nói: “Chúng tôi đã nhìn thấy con đường để đi tới thỏa thuận".  

 

Ngày 2-10, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Barack Obama đã có cuộc thảo luận qua điện thoại với Thủ tướng Australia Malcom Turnbull về tiến trình đàm phán TPP. Hai nhà lãnh đạo đã tái khẳng định cam kết sớm hoàn tất hiệp định. Trong khi đó, Quốc hội Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với các nhà đàm phán Mỹ tại Atlanta.

Nông dân Canada biểu tình phản đối mở cửa thị trường Canada cho các sản phẩm sữa New Zealand. (Nguồn: Canadian Press)

Thượng Nghị sĩ Dân chủ Ron Wyden, thành viên Ủy ban Tài chính Thượng viện, đã kêu gọi Đại diện Thương mại Mỹ Micheal Froman phải bảo đảm kết quả đàm phán tạo thuận lợi hơn đối với việc tiếp cận thị trường cho các nhà sản xuất sản phẩm sữa của Mỹ. Ông cũng ủng hộ việc loại bỏ mặt hàng thuốc lá khỏi cơ chế giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước (ISDS) để mở đường cho các biện pháp của các nước bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Trong khi đó, một nhóm 45 hạ nghị sĩ đã gửi thư cho Đại diện Thương mại Mỹ Froman yêu cầu đàm phán TPP phải đẩy mạnh tự do hóa thị trường đường giữa các nước thành viên TPP, cho rằng để đổi lại việc tăng quyền tiếp cận thị trường đường của Mỹ cho các nước thành viên TPP, các nước thành viên khác trong TPP phải mở cửa thị trường cho các nhà xuất xuất nông sản Mỹ. 

Giới phân tích nhận định, nếu Hội nghị Bộ trưởng Thương mại các nước tham gia đàm phán TPP tại Atlanta không đạt được thỏa thuận cuối cùng, thì tiến trình đàm phán TPP vẫn có thể được hoàn tất trong năm nay khi các nhà đàm phán gặp lại nhau bên lề Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) dự kiến diễn ra vào trung tuần tháng 11 tới ở Philippines.

 

H.T (Tổng hợp từ Vietnam+, VOV)