Nga - Syria: Sau chiến dịch quân sự là các bước đi chính trị

Tại cuộc hội đàm kéo dài hơn 3 tiếng tối 21-10 ở Matxcơva, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Syria Bashar al-Assad cùng các ngoại trưởng và Bộ trưởng quốc phòng hai nước đã tập trung thảo luận về cuộc chiến chống các tổ chức khủng bố tại Syria.

 

Trong một thông cáo, Điện Kremlin nêu rõ, Nga sẵn sàng đóng góp nỗ lực của mình không chỉ trong cuộc chiến chống khủng bố mà trong cả tiến trình chính trị tại Syria. 

 

Phát biểu tại hội đàm, Tổng thống Putin nhấn mạnh: “Đối với cuộc khủng hoảng Syria, khi hành động quân sự vào Syria, chúng tôi xuất phát từ quan điểm và động lực tích cực là hướng tới  một quá trình chính trị với sự tham gia của tất cả các lực lượng chính trị, các nhóm sắc tộc, tôn giáo. Và rằng, quyết định cuối cùng vẫn phải của người dân Syria. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với các cường quốc trên thế giới và các nước trong khu vực cùng quan tâm đến một giải pháp hòa bình tại Syria”. Cùng với đó, Tổng thống Nga Putin tuyên bố rằng, sự can thiệp của Moscow vào Syria còn vì lợi ích của nước Nga và nhiều quốc gia ở khu vực, trong bối cảnh chủ nghĩa khủng bố đang mở rộng bành trướng ở Trung Đông. Chiến lược quân sự của Nga tại Trung Đông còn chứng tỏ sức mạnh quân sự của Matxcơva khi đủ khả năng để đối phó với bất kỳ mối đe dọa nào khác. 

 

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Tổng thống Syria Bashar al-Assad tại Moscow ngày 21-10. (ảnh: TASS).

Về phần mình, ông al-Assad bày tỏ sự cảm ơn các lãnh đạo và người dân Nga vì sự hỗ trợ giúp ngăn chặn làn sóng khủng bố đang lan rộng khắp Syria và khu vực. Tổng thống al-Assad cũng đồng thời khẳng định tầm quan trọng của những biện pháp chính trị tiếp theo. “Tôi cảm ơn sự hỗ trợ của Nga vì sự thống nhất và độc lập của Syria. Quan trọng hơn, sự can thiệp kịp thời của Nga được thực hiện trong khuôn khổ của luật pháp quốc tế. Đây chính là cơ sở cũng như những bước đi khởi đầu trong tiến trình chính trị sau này tại Syria và giúp ngăn chặn tình hình hiện nay trở nên nghiêm trọng hơn”, Tổng thống al-Assad nói.

Đây là chuyến đi nước ngoài đầu tiên của Tổng thống al-Assad kể từ khi nổ ra cuộc khủng hoảng chính trị tại Syria và nó diễn ra sau 3 tuần kể từ khi Nga triển khai chiến dịch không kích trên bầu trời Syria, nhằm vào chủ nghĩa khủng bố IS.

 

Sau cuộc gặp với Tổng thống al-Assad, Tổng thống Putin đã điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Quốc vương Saudi Arabia, Salman bin Abdulaziz Al Saud, trao đổi về cuộc xung đột ở Syria và thông báo kết quả chuyến thăm Nga của Tổng thống al-Assad.

 

Trong khi đó, nguồn tin quân đội Nga cho biết không quân nước này đã tấn công 83 mục tiêu của nhóm "Nhà nước Hồi giáo" (IS) và tổ chức khủng bố khác tại Syria trong 24 giờ qua. Các chiến đấu cơ của Nga đã thực hiện 55 đợt xuất kích nhằm tiêu diệt các cơ sở hạ tầng của các nhóm khủng bố thuộc các tỉnh Hama, Idlib, Aleppo và Deir Ezzor. Đáng chú ý, đợt không kích tối 21-10 đã phá hủy nhà máy chế tạo bom của nhóm Al-Nusra thuộc mạng lưới al-Qaeda tại khu vực gần thành phố Aleppo

 

Chỉ trong vòng 3 tuần không kích chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria, Nga đã làm thay đổi hoàn toàn cục diện trong cuộc chiến chống nhóm khủng bố này ở Trung Đông. Hàng trăm cứ điểm quan trọng, nhiều nhà máy sản xuất vũ khí của IS đã bị phá hủy, hàng trăm tay súng IS bị tiêu diệt, nhiều chiến binh của tổ chức này phải rời bỏ hàng ngũ vì khiếp sợ. Chỉ với thời gian ngắn và gần 500 đợt không kích liên tục cả ngày lẫn đêm, Nga đã làm được điều mà Mỹ và liên quân hùng hậu gồm hàng chục quốc gia đã không thể làm được trong một năm qua.

 

Sự đảo ngược tình thế nhanh chóng này tại Trung Đông đã khiến cho Mỹ và phương Tây hoàn toàn bất ngờ và rơi vào thế bị động. Chiến dịch không khích chống IS của Mỹ và các đồng minh phương Tây bị lu mờ. Dù Lầu Năm Góc khẳng định chiến dịch ném bom của Nga để hậu thuẫn Tổng thống Bashar al-Assad sẽ không thay thế được sứ mệnh quân sự riêng của liên minh do Mỹ đứng đầu, nhưng một thực tế không thể phủ nhận là sự hiện diện của Mat đã buộc quân đội Mỹ phải thích nghi với không gian chiến trường mới, bất ngờ và phức tạp hơn.

 

Việc Nga triển khai quân sự tại Syria mà không có sự đồng bộ với liên minh của Mỹ đã làm nảy sinh những nguy cơ không nhỏ đối với hoạt động phối hợp tác chiến giữa không quân và các đơn vị khác. 

 

Nhờ chiến dịch không kích chống IS của không quân Nga, chính quyền Syria đã có thể "rảnh tay" hơn trong cuộc chiến chống các nhóm đối lập. Những tuần qua, quân đội Syria liên tiếp chiến thắng trên chiến trường và giành lại ít nhất 4 tỉnh, gồm Homs và Hama ở miền Trung, tỉnh Aleppo ở miền Bắc và tỉnh duyên hải miền Tây Latakia.

 

Lo sợ cho sự thất thế của lực lượng đối lập, Mỹ đã vội vàng công khai lập cầu hàng không để tiếp tế vũ khí cho lực lượng này thay vì chỉ âm thầm tuồn vũ khí và huấn luyện các tay súng đối lập. Điều mà Mỹ lo ngại là khả năng Nga sẽ mở rộng chiến dịch không kích sang lãnh thổ Iraq, nếu được chính quyền Baghda "bật đèn xanh". Kịch bản hoàn toàn có khả năng xảy ra do chính phủ Iraq nhiều lần tỏ ra nghi ngờ những nỗ lực của Mỹ và các quốc gia đồng minh trong cuộc chiến chống IS – lực lượng hiện đang nắm quyền kiểm soát 1/3 vùng lãnh thổ Iraq. Baghda cho rằng các cuộc không kích do Mỹ đứng đầu đã không hiệu quả, thậm chí phản tác dụng.

 

Trước những diễn biến mới trên chiến trường Syria, Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa John McCain đã kêu gọi Mỹ mở rộng quy mô cuộc can thiệp, thiết lập vùng an toàn cho người Syria và các phần tử đối lập “ôn hòa,” thậm chí xem xét việc điều động quân đội. Ông đã viết trong một bài bình luận rằng: “Chúng ta không nên loại trừ khả năng các lực lượng Mỹ có thể đóng vai trò có giới hạn trong tác chiến trên bộ”. Ứng cử viên Tổng thống Hillary Clinton cũng nhắc lại lời kêu gọi của ông McCain về một vùng cấm bay trong cuộc tranh luận đầu tiên của đảng Dân chủ tuần này. 

 

Máy bay Sukhoi Su-24M của Nga hạ cánh xuống sân bay quân sự Hmeymim gần thành phố Latakia ngày 15-10. (Nguồn: AFP/TTXVN)

Bất chấp vị thế ngày càng tăng của Nga trong cuộc chiến chống IS ở Trung Đông, Mỹ vẫn nhất định không hợp tác với Nga, thậm chí còn tuyên bố sẽ giới hạn các cuộc thảo luận với Nga xuống mức cơ bản và kỹ thuật nhằm đảm bảo hai bên không đụng độ trên bầu trời Syria.

Theo các chuyên gia, chiến dịch không kích của Nga ở Syria có thể khiến mối quan hệ Nga-Mỹ, vốn “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” khi Matxcơva sáp nhập bán đảo Crimea và phải hứng chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây, ngày càng trở nên căng thẳng. Chuyên gia về Trung Đông James Phillips thuộc Viện nghiên cứu chính sách Heritage Foundation cho rằng sự lạnh nhạt trong quan hệ Mỹ-Nga có thể dẫn đến việc Washington tiếp tục gia tăng áp lực lên Tổng thống V.Putin. Tuy rất thận trọng và luôn cố tránh triển khai quân sự, song Tổng thống Barack Obama có thể sẽ phản ứng bằng cách tăng cường hỗ trợ quân sự cho phe nổi dậy, đồng thời siết chặt các lệnh trừng phạt đối với Nga. 

 

Trong khi Mỹ và phương Tây liên tục chỉ trích các cuộc không kích của Nga thì ngày càng nhiều quốc gia ở khu vực Trung Đông thừa nhận rằng cuộc chiến chống IS của Nga đang phát huy hiệu quả và những nỗ lực chống IS của Washington chỉ nhằm mục đích mượn tay khủng bố để lật đổ hoặc làm suy yếu chính quyền của Tổng thống Assad. Rõ ràng, sự can thiệp quân sự của Nga đang trở thành nhân tố quan trọng làm thay đổi cuộc chơi của Mỹ ở Syria.

 

H.T (Tổng hợp từ VOV, TTXVN)