Kỷ niệm 89 năm phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (12-9-1930 - 12-9-2019)

Xô viết Nghệ Tĩnh và bài học về sức mạnh đại đoàn kết

Đảng Cộng sản Việt Nam vừa mới ra đời đã lãnh đạo nhân dân vùng lên trong cuộc đấu tranh quyết liệt chống đế quốc xâm lược và phong kiến tay sai. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào đấu tranh của quần chúng ngày càng trào dâng mạnh mẽ với các yêu cầu như đòi tăng lương, giảm giờ làm, cải thiện điều kiện làm việc (của công nhân), đòi giảm sưu thuế (của nông dân) thông qua các hình thức như đình công, bãi công, biểu tình…

Trên cơ sở đó, Đảng Cộng sản Việt Nam chủ trương phát động một cao trào cách mạng rộng lớn trong cả nước nhân Ngày Quốc tế Lao động 1-5-1930. Lần đầu tiên, giai cấp công nhân, nông dân cùng các tầng lớp nhân dân lao động chính thức kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động với nhiều hình thức đấu tranh rầm rộ như treo cờ Đảng, rải truyền đơn, mít tinh… Trong phong trào đấu tranh, giai cấp công nhân đã biểu hiện rõ vai trò lãnh đạo và tính tiên phong của mình. Sự phối hợp giữa các cuộc bãi công của công nhân với các cuộc biểu tình của nông dân thể hiện sự gắn bó mật thiết của giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và nhân dân trong cuộc đấu tranh chống đế quốc và phong kiến.

Ngày 9-12-1961, về thăm quê nhà lần thứ hai, Bác Hồ chụp ảnh với chiến sĩ phong trào 30-31. Ảnh tư liệu

Cao trào đã diễn ra trên 25 tỉnh thành trong cả nước, trong đó Nghệ Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức đấu tranh quyết liệt, quần chúng đã vũ trang tự vệ, biểu tình thị uy có vũ trang, tiến công vào cơ quan chính quyền của địch ở địa phương. Đỉnh cao là cuộc đấu tranh bạo động của hơn 8.000 nông dân Hưng Nguyên nổ ra ngày 12-9-1930 để hưởng ứng cuộc đấu tranh của nông dân các huyện và cuộc bãi công của công nhân Vinh, Bến Thủy phản đối chính sách khủng bố của bọn đế quốc và phong kiến tay sai. Trước tình hình đó, các tổ chức cơ sở đảng ở địa phương đã kịp thời lãnh đạo quần chúng thực hiện quyền làm chủ, tự đứng ra quản lý đời sống của mình, làm nhiệm vụ của chính quyền nhân dân theo hình thức Xô viết.

Chính quyền Xô viết đã ban bố và thi hành nhiều chủ trương, chính sách đem lại nhiều lợi ích chính đáng cho nhân dân như: Về chính trị, phá bỏ bộ máy chính quyền cùng những luật lệ cũ của thực dân, phong kiến, thực hiện quyền tự do, dân chủ cho nhân dân. Về kinh tế, thi hành nhiều biện pháp tích cực như tịch thu ruộng đất công, tiền, lúa công đem chia cho dân cày nghèo; bãi bỏ các thứ thuế vô lý như thuế thân, thuế chợ, thuế đò, thuế muối; xóa nợ cho người nghèo và thực hiện giảm tô. Về văn hóa – xã hội, quần chúng lao động được hưởng cuộc sống mới, sách báo và tài liệu cách mạng được phổ biến rộng rãi. Việc học chữ quốc ngữ rất được coi trọng.

Nhận định về cao trào đấu tranh và sự ra đời của các Xô viết ở Nghệ An – Hà Tĩnh, Trung ương Đảng đánh giá: “Đây là lần đầu tiên dân cày, thợ thuyền và lính khố xanh đã siết chặt tay nhau trên chiến trường, đoàn kết lại để hình thành một thể duy nhất, một đạo quân duy nhất… Cuộc đấu tranh quyết liệt của dân cày và công nhân Nghệ An mở ra một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên đấu tranh để xóa bỏ giai cấp, kỷ nguyên đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa tư bản, thói bạo ngược của bọn cường hào quan lại”[1].

Hoảng sợ trước sức đấu tranh của quần chúng, thực dân Pháp tiến hành đàn áp, khủng bố với những thủ đoạn tàn bạo, đặc biệt là dìm phong trào đấu tranh ở Nghệ - Tĩnh trong máu lửa, chúng khủng bố các cuộc đấu tranh của nhân dân, đốt trụi nhiều làng xóm, thi hành nhiều thủ đoạn đàn áp man rợ để uy hiếp tinh thần cách mạng của nhân dân ở Nghệ An, Hà Tĩnh hòng tiêu diệt phong trào cách mạng. Nhưng, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận xét: “Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu nhưng Xô viết Nghệ Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại, nhưng nó rèn lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này”[2].

Có thể nói, thành quả lớn nhất của Cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh là đã khẳng định trong thực tế quyền và  năng lực lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân thông qua chính đảng tiên phong của mình. Cao trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh thực sự là cuộc Tổng diễn tập đầu tiên của cách mạng vô sản Việt Nam, chuẩn bị cho thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Tượng đài Xô viết Nghệ Tĩnh tại ngã ba thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.

89 năm trôi qua, cao trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh vẫn còn nguyên ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Phong trào đã để lại bài học có ý nghĩa to lớn về sức lôi cuốn, tập hợp đông đảo các tầng lớp nhân dân trong một khối đấu tranh thống nhất của Đảng thông qua đường lối, chủ trương, khẩu hiệu đấu tranh đúng đắn, đáp ứng được khát vọng cháy bỏng của nhân dân.

Đó là bài học về đội ngũ cán bộ đảng viên và nhân dân ta được tôi luyện, trưởng thành trong cuộc đấu tranh quyết liệt với kẻ thù; bài học về khối liên minh công - nông được xây dựng vững chắc; rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm về xây dựng lực lượng cách mạng, về kết hợp các hình thức đấu tranh, về quy luật giành và giữ chính quyền. Đồng thời cũng xây dựng và củng cố niềm tin vào việc nhân dân ta đủ khả năng lật đổ ách thống trị của đế quốc và phong kiến, xây dựng xã hội mới; tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và tương lai của cách mạng để tiếp tục đưa cách mạng đi đến ngày thắng lợi.

Phát huy tinh thần Xô viết Nghệ Tĩnh trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, việc hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách, cơ chế phù hợp với xu thế phát triển thời đại và nguyện vọng, lợi ích thiết thực, chính đáng của nhân dân là cần thiết để hình thành động lực, sức mạnh tổng hợp cho sự nghiệp đổi mới đất nước. Đảng Cộng sản Việt Nam phát huy những giá trị cao đẹp, xác định đại đoàn kết dân tộc vừa là mục tiêu, vừa là nhiệm vụ hàng đầu, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt đường lối cách mạng của Đảng: “Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược, là động lực và nguồn lực to lớn để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trên nền tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức do Đảng lãnh đạo”[3]. Bài học về sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, liên minh công – nông trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh mãi là ngọn lửa cho sức mạnh Việt Nam trong thời đại mới.

Cẩm Trang

------------------

[1] ĐCSVN: Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.1998,t.2,tr.61 – 62.

[2] Đại cương lịch sử Việt Nam Tập 2, Tr. 310

[3] ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.158-159