Rực rỡ trang phục truyền thống của phụ nữ Mông trên đất Tây Nguyên

Phụ nữ Mông trong trang phục truyền thống.

Một bộ áo váy được thêu thủ công phải tốn rất nhiều thời gian, công sức. Song, người phụ nữ Mông lại xem việc may vá, thêu thùa là nhiệm vụ, là công việc thường ngày của họ. Váy áo của người Mông đỏ thêu cầu kỳ, nhiều đường nét, hoa văn, họa tiết hơn trang phục của người Mông trắng, Mông đen hay Mông xanh. Để có được những bộ váy áo đẹp, đòi hỏi người phụ nữ phải khéo tay, tỉ mỉ. Có những bộ áo váy người Mông đỏ phải thêu đến gần 1 năm chưa kể việc trồng đay, dệt vải nền. Một bộ trang phục gồm: váy, áo, thắt lưng, dải áo, mũ, khăn, xà cạp quấn chân, túi đeo… Nếu thêu bằng tay, bộ trang phục có giá lên đến hơn 4 triệu đồng. Chị Thào Thị Sia, ở thôn Cư Rang (xã Cư Pui) cho biết: “Phụ nữ Mông ai cũng tự thêu cho mình một bộ áo váy bằng tay. Những bộ áo váy này để dành, chỉ mặc mỗi khi có lễ hội, đám đình, tết đến hoặc khi về nhà chồng, vì nó rất giá trị, tốn nhiều công để thêu. Váy áo mặc rất đẹp nhưng nặng, mỗi khi giặt phơi lâu khô. Ngày thường chị em thường mặc áo váy dệt máy vì nó nhẹ, lại rẻ. Những bộ váy áo dệt bằng máy thường là vải mỏng, nhưng vẫn là những màu sắc và hoa văn của người Mông…”.

Từ trẻ em đến người già đều ngồi thêu những lúc rảnh rỗi.

Để phục vụ nhu cầu về trang phục truyền thống và phụ kiện thêu may cho bà con, hiện nay ở chợ và các thôn đồng bào Mông đã mở rất nhiều sạp hàng bán trang phục và phụ kiện để thêu may. Điều thuận lợi để phụ nữ Mông lưu giữ được trang phục truyền thống, ít thay đổi là họ thường di cư tập trung. Hơn nữa, đa số phụ nữ Mông rất khéo tay, nhiều gia đình có máy khâu. Khi mùa màng xong xuôi, hoặc những lúc rảnh rỗi, nhiều phụ nữ Mông đeo bên mình một chiếc túi; bên trong có vải, chỉ thêu, kim thêu, sáp ong và những phụ kiện để thêu. Từ em bé gái 10 tuổi đến những người già, ai cũng chăm chú những đường thêu với hoa văn trang trí rất đẹp. Bà Ma Thị Lan ở thôn Cư Dhắt (xã Cư Đrăm) tâm sự: “Gia đình có 2 đứa con gái. Lên 8 tuổi tôi đã dạy chúng thêu may. 12 tuổi chúng đã biết tự thêu và may váy áo để mặc. Trước khi về nhà chồng, mỗi phụ nữ người Mông ít nhất cũng có cho mình từ 2-5 bộ áo váy truyền thống tự thêu bằng tay. Phụ nữ người Mông rất vui và luôn tự hào với những trang phục của mình vì mặc nó rất đẹp…”.

Hiện nay, hình ảnh trang phục của phụ nữ Mông xuất hiện rất nhiều trên các tạp chí. Ở Tây Nguyên cũng vậy, sắc màu váy áo của phụ nữ Mông đang là chủ đề sáng tác của nhiều nghệ sĩ. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Xuân Chiến (Chi hội Nhiếp ảnh – Hội Văn học – Nghệ thuật Dak Lak) tâm sự: “Vùng đất Tây Nguyên giờ đây có thêm đề tài sáng tác. Mỗi sản phẩm về trang phục được người phụ nữ Mông thêu thủ công một cách cầu kỳ, cẩn thận với nhiều hoa văn, họa tiết có thể xem là một tác phẩm nghệ thuật…”.

Trang phục truyền thống, phong tục tập quán, lễ hội văn hóa của đồng bào Mông di cư ở Tây Nguyên cùng với những nét đẹp văn hóa của người M’Nông, Êđê, Ja Rai, Xê Đăng bản địa tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu trên đất Tây Nguyên và nét đẹp truyền thống này cần được bảo tồn, phát huy.

Tùng Lâm