Tấm ảnh Bác Hồ tặng Tư lệnh Hà Văn Lâu

Khoảng cuối Xuân Canh Dần (1950), khi đang là Tư lệnh Mặt trận Bình Trị Thiên, Hà Văn Lâu (Sáu Lâu) được lệnh ra chiến khu Việt Bắc báo cáo với Trung ương và Bộ Tổng tham mưu về tình hình chiến sự ở chiến trường Bình Trị Thiên và tiếp tục nhận lệnh chuẩn bị cho thời kỳ đấu tranh mới sắp diễn ra.

Sau nhiều ngày băng rừng, lội suối, tránh sự săn lùng, truy kích của địch, đến giữa tháng 5/1950, đồng chí Hà Văn Lâu lần đầu tiên đặt chân lên chiến khu Việt Bắc trong niềm hân hoan, vui sướng với hy vọng được gặp Bác Hồ, điều mà ông ao ước bấy lâu.

Đến với thủ đô gió ngàn Việt Bắc, Tư lệnh Hà Văn Lâu vùi đầu vào những cuộc họp, báo cáo tình hình địch – ta, diễn biến các phong trào, kinh nghiệm qua các trận đánh của bộ đội ta ở chiến trường… Đồng thời, lắng nghe, tiếp thu các ý kiến, chỉ thị từ Trung ương, từ Bộ Tổng tham mưu giao cho Tư lệnh chiến trường Bình Trị Thiên chuẩn bị thực hiện trong giai đoạn chuyển sang chiến lược tổng phản công. Tư lệnh Hà Văn lâu vui mừng, phấn khởi vì lần đầu tiên được trực tiếp làm việc với các đồng chí, tướng lĩnh cấp cao Võ Nguyên Giáp, Hoàng Văn Thái, Trần Đăng Ninh…, đó là những người anh mà Hà Văn Lâu vô cùng quý mến, trân trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình. Nhưng cao hơn hết, ước mong cháy bỏng của Tư lệnh Hà Văn Lâu trước khi nhận lệnh lên đường ra Việt Bắc là mong muốn được gặp Bác Hồ, tận mắt chiêm ngưỡng dung mạo của Người mà bấy lâu nay quân, dân miền Nam nói chung, quân dân Bình Trị Thiên nói riêng luôn ấp ủ, chờ mong.

Tấm ảnh với bút tích Bác Hồ ký tặng Tư lệnh Hà Văn Lâu.

Nguyện vọng thiết tha, cháy bỏng nhất của Hà Văn Lâu lúc này là xin Trung ương cho được gặp Bác Hồ. Nhưng anh lại nghĩ “Bác bận nhiều việc”, nên đành im lặng. Bỗng dưng, niềm vui và hạnh phúc lại đến bất ngờ, như một đặc ân khiến Sáu Lâu nhớ mãi. Trưa 19/5/1950, sau buổi làm việc với các đồng chí trong Bộ Tổng tham mưu, đang giờ nghỉ trưa, bỗng có một cán bộ Văn phòng Phủ Chủ tịch đến báo tin cho Sáu Lâu biết để chuẩn bị chiều nay đi gặp Bác Hồ! Nhận được tin này, Sáu Lâu vỡ òa vui sướng, mong ngóng sớm được đến ngay để được gặp Người. Trong lúc chờ đợi, Sáu Lâu vội tìm đến anh em ở Ban Tuyên huấn xin một tấm hình (chân dung) của Bác thủ sẵn trong người với ý định khi gặp Bác, xin Bác ký một chữ vào bức ảnh để làm kỷ niệm trong đời.

Đến xế chiều 19/5/1950, đúng vào dịp sinh nhật lần thứ 60 của Bác, một đồng chí bộ đội cưỡi một con ngựa và dắt theo một con ngựa khác đến đón Sáu Lâu theo như lời hẹn, càng làm Sáu Lâu vừa vui sướng, vừa hồi hộp. Sau khi băng qua một quả đồi, lội qua một con suối, Sáu Lâu đến được nơi Bác ở. Tại đây, Sáu Lâu chứng kiến không khí ấm cúng khi biết Chính phủ đang tổ chức mừng thọ Bác 60 tuổi. Thật vinh dự và tự hào khi Sáu Lâu được tham dự buổi lễ đặc biệt này. Anh xúc động đến nghẹn lời, bởi lần đầu tiên được diện kiến Bác, cùng các vị cách mạng tiền bối mà anh chưa hề được gặp như cụ Bùi Bằng Đoàn, Phan Kế Toại, Phan Anh, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Hoàng Quốc Việt… Như một giấc mơ, Sáu Lâu để mắt chăm chú nhìn Bác không rời. Điều đặc biệt, vị Tư lệnh Mặt trận Bình Trị Thiên được các đồng chí Trung ương Đảng, Chính phủ, Mặt trận ưu ái thay mặt lực lượng vũ trang toàn quốc lên chúc thọ Bác Hồ và được ngồi bên cạnh Bác suốt buổi lễ, được Bác hỏi han tình hình sức khỏe bản thân, gia đình và tình hình đời sống, chiến đấu của quân – dân Bình Trị Thiên…

Sau buổi lễ, Sáu Lâu vội đưa ra bức ảnh Bác và xin Bác ký cho một chữ để làm kỷ niệm. Thật hồi hộp, cầm lấy bức ảnh, Bác không vội ký ngay, mà Bác còn nắn nót đề lên đó dòng chữ “Kháng chiến nhất định thắng lợi”, rồi ký tên Hồ Chí Minh. Sáu Lâu đón nhận bức ảnh trong niềm hạnh phúc vỡ òa, rồi cúi chào từ biệt Bác với lời nhắn gửi ân tình của Bác “Chú về, cho Bác gửi lời thăm hỏi bà con đồng bào và chiến sĩ trong đó”, thật cảm động và hạnh phúc biết bao!

Kể từ đó, đồng chí Hà Văn Lâu luôn mang theo kỷ vật vô giá là tấm ảnh có chữ ký của Bác cùng dòng bút tích theo bên mình qua hai cuộc kháng chiến trường chinh và cho đến ngày thống nhất non sông. Trải qua nhiều cương vị công tác, từ người lính, đến nhà ngoại giao đầy dũng khí, kỳ cựu và quyết đoán trên các bàn đàm phán quốc tế, nhưng vị Đại tá – Đại sứ Hà Văn Lâu, người con ưu tú của quê hương làng Sình, Thừa Thiên - Huế vẫn luôn giữ mãi bên mình “món quà đặc biệt quý” về lần được gặp Bác đầu tiên, nhân dịp sinh nhật lần thứ 60 của Người.

Sau khi nghỉ hưu, ông về Huế an dưỡng tuổi già. Vào một ngày đẹp trời năm 1997, người viết bài này có dịp đến thăm vị cựu Đại sứ lừng lẫy một thời Hà Văn Lâu. Qua trao đổi, thuyết phục, vị cựu Đại sứ đã đồng ý tặng bức ảnh Bác Hồ có chữ ký, bút tích đề tặng của Người, cùng một số kỷ vật quý giá của đời mình cho Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên - Huế tiếp tục lưu giữ, phục vụ công tác trưng bày, giới thiệu đến công chúng về “tình cảm và tấm lòng” của người chiến sĩ cách mạng đối với Bác Hồ muôn vàn kính yêu.

Nguyễn Đình Dũng