Cẩn trọng với bệnh quai bị để phòng tránh vô sinh

Theo số liệu thống kê, trong năm 2016, tại khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) đã tiếp nhận điều trị cho 27 trường hợp mắc quai bị. Từ đầu năm 2017 đến nay có 20 trường hợp được điều trị. Bác sĩ Chuyên khoa I Nguyễn Hai, Trưởng khoa Truyền nhiễm cho biết, bệnh quai bị có thời gian ủ bệnh từ 14-24 ngày, sau đó người mắc bệnh sẽ có biểu hiện sốt cao. Nữ giới thường kèm theo triệu chứng sưng 1 hay cả 2 bên tuyến màng tai; nam giới có biểu hiện bệnh là viêm tuyến mang tai hoặc chỉ biểu hiện đơn thuần sưng đau tinh hoàn, ngoài ra có người sẽ sưng đau cả tuyến mang tai với tinh hoàn. Lứa tuổi nào cũng có thể bị bệnh quai bị nhưng ít gặp ở trẻ dưới 2 tuổi. Sau 2 tuổi, tần suất mắc bệnh tăng dần; bệnh phổ biến ở trẻ từ 5-9 tuổi và hay gây thành dịch trong trẻ em, thanh thiếu niên tại các trường học… Sau khi mắc bệnh, bệnh nhân có miễn dịch dài hạn khoảng 10-15 năm và rất hiếm khi mắc lại.

Tiêm vắcxin phòng bệnh quai bị cho trẻ tại Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh.

Bác sĩ Hai nhấn mạnh: Bệnh quai bị ở trẻ nhỏ nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ dẫn tới khả năng gây biến chứng tổn thương màng não, não, viêm tủy cấp... Nam giới mắc bệnh có thể bị viêm tinh hoàn, nữ giới thường viêm buồng trứng. Viêm tinh hoàn do quai bị hay gặp nhất ở lứa tuổi dậy thì và thanh thiếu niên mới trưởng thành với biểu hiện tinh hoàn sưng to, đau, mật độ chắc, da bìu bị phù nề, căng, bóng, đỏ. Bệnh nhân cũng có thể bị viêm mào tinh hoàn, viêm thừng tinh hoàn, tràn dịch màng tinh hoàn... Ở nam giới tuổi trưởng thành nếu viêm tinh hoàn nặng cả hai bên sẽ làm xơ hóa tinh hoàn khiến tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng, có thể dẫn đến vô sinh. Tuy nhiên, để đánh giá bệnh nhân có bị biến chứng teo tinh hoàn hay không, cần được theo dõi chặt chẽ sau này. Đặc biệt, quai bị ở phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng. Trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể sinh non hoặc thai chết lưu.

Điều đáng lo ngại là dù biến chứng của quai bị khá nguy hiểm song nhiều người vẫn chủ quan với bệnh quai bị, tự điều trị ở nhà bằng các biện pháp chữa trị dân gian mà không đến các cơ sở y tế để khám và chữa trị, gây tác hại lâu dài cho người bệnh. Bác sĩ Nguyễn Hai khuyến cáo, khi mắc bệnh quai bị, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc chống viêm vì không có tác dụng ngăn biến chứng. Bệnh quai bị do virus gây ra, hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu mà chỉ có thuốc điều trị triệu chứng. Dùng thuốc hạ sốt nếu sốt cao, dùng thuốc giảm đau khi đau nhiều. Đồng thời, phát hiện và xử trí sớm các biến chứng viêm tinh hoàn, viêm màng não, tăng cường dinh dưỡng... Trẻ bị quai bị cần được đưa đến cơ sở y tế ngay để được hướng dẫn điều trị và chăm sóc, giúp hạn chế tối đa những ảnh hưởng biến chứng có thể xảy ra vì quá trình teo tinh hoàn sẽ diễn tiến từ từ sau đợt viêm cấp tính. Trẻ nhỏ đã mắc bệnh quai bị cần vệ sinh sạch sẽ, cách ly với trẻ khác, người bệnh và người chăm sóc bệnh nhân cần đeo khẩu trang y tế đúng tiêu chuẩn để hạn chế đến mức tối đa sự lây lan của virus. Cha mẹ cần cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý, không cho trẻ vận động nhiều. Đặc biệt, trong trường hợp trẻ bị sưng tinh hoàn cần nghỉ ngơi tuyệt đối. Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, nên chọn những thức ăn mềm, dễ nuốt vì khi bị quai bị ăn uống sẽ khó khăn.

Ngoài ra, bệnh nhân cần tránh tự ý bôi hoặc đắp những loại thuốc dân gian ở tuyến mang tai đề phòng nhiễm độc. Không ít trường hợp sử dụng mẹo dân gian đã không khỏi còn làm mất thời gian “vàng” điều trị, gây biến chứng bệnh nặng hơn. Sau khi điều trị khỏi ít nhất 2 tháng cũng nên tránh vận động mạnh, không uống đồ uống có gas để phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

Phương Nhiên