Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Đề xuất có chính sách dài hạn trong hỗ trợ sinh, nuôi con

Chiều 10/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV các đại biểu thảo luận tại hội trường về dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh.

Tham gia phát biểu đóng góp ý kiến về dự án Luật Dân số, Phó Trưởng đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thị Thu Nguyệt cơ bản thống nhất với sự cần thiết ban hành Luật và những nội dung được đề cập trong dự thảo trình tại kỳ họp.

Liên quan đến các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 6), đại biểu cho rằng, mặc dù dự thảo Luật đã đề cập khá đầy đủ các hành vi bị nghiêm cấm, song trên thực tế vẫn còn tồn tại nhiều hành vi ảnh hưởng đến công tác dân số cần được nghiêm cấm và xử lý nghiêm.

Theo đại biểu, cần chú ý đến các hành vi cản trở hoặc ép buộc việc thực hiện quyền dân số của người khác, thể hiện qua việc ép buộc kết hôn, sinh con hoặc không sinh con; việc tiết lộ thông tin về kết quả sàng lọc, chẩn đoán, dự phòng, điều trị bệnh cho phụ nữ mang thai; hoặc hành vi lợi dụng công tác dân số vì mục đích vụ lợi như làm giả, khai man số liệu dân số, trục lợi từ các chương trình, dự án dân số.

Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, chỉnh lý, bổ sung nhóm hành vi này vào dự thảo Luật, nhằm tăng cường tính răn đe và bảo đảm hiệu quả thực thi.

Phó Trưởng đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Thị Thu Nguyệt phát biểu tại phiên thảo luận. Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh cung cấp

Về việc duy trì mức sinh thay thế (Điều 13), đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt nhận định, các biện pháp hỗ trợ của Nhà nước để duy trì mức sinh thay thế được đề cập trong dự thảo Luật là cần thiết, thể hiện chính sách ưu việt, phù hợp với thực tiễn dân số của Việt Nam hiện nay.

Đại biểu đánh giá cao việc dự thảo thể hiện rõ sự phân cấp, phân quyền cho địa phương, đặc biệt tại khoản 3, Điều 13. Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý rằng mức sinh giữa các vùng trong cả nước hiện vẫn còn chênh lệch đáng kể, có nơi rất cao, có nơi rất thấp, gây ảnh hưởng đến cơ cấu và chất lượng dân số trong tương lai.

Theo đại biểu, các biện pháp duy trì mức sinh thay thế hiện mới dừng lại ở chế độ nghỉ thai sản và chế độ hỗ trợ tài chính. Đây là những chính sách cần thiết nhưng chưa mang tính căn cơ, chiến lược. Do đó, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm các biện pháp dài hạn, mang tính chiến lược hơn trong việc hỗ trợ sinh và nuôi con.

Đối với những biện pháp cụ thể quy định trong Điều 13, về tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai (Điểm a, Khoản 1), Phó Trưởng đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Nguyễn Thị Thu Nguyệt cho rằng, quy định trong dự thảo về việc tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng, nam giới được nghỉ thêm 5 ngày là vẫn chưa phù hợp với thực tiễn và chưa đủ mạnh để khuyến khích các gia đình, đặc biệt là các gia đình trẻ ở khu vực có mức sinh thấp, quyết định sinh con thứ hai.

Từ góc độ sức khỏe và thời gian chăm sóc con, đại biểu cho rằng khi sinh con thứ hai, người phụ nữ phải dành thời gian chăm sóc, nuôi dưỡng gấp đôi so với trước, đồng thời vẫn tiếp tục chăm sóc con đầu. Do vậy, cần có một khoảng thời gian nghỉ ngơi dài hơn để bảo đảm sức khỏe thể chất và tinh thần của người mẹ.

Đại biểu đề nghị nâng thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ sinh con thứ hai lên 3 tháng và trao quyền chủ động cho người phụ nữ quyết định thời gian nghỉ ngơi phù hợp với nhu cầu.

Quang cảnh phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Đại biểu phân tích, giai đoạn 12 tháng sau khi sinh là thời kỳ nhạy cảm đối với cả sức khỏe thể chất, tinh thần và điều kiện kinh tế của người mẹ. Trẻ trong 12 tháng tuổi rất cần được ở bên mẹ để được chăm sóc, nuôi dưỡng đầy đủ, giúp phát triển thể chất, trí tuệ và tâm sinh lý, đó chính là nền tảng cho sức khỏe và năng lực của công dân sau này.

Đại biểu cũng lưu ý rằng, hiện nay dịch vụ trông trẻ dưới 12 tháng tuổi, đặc biệt tại các khu công nghiệp, đô thị lớn, vẫn còn rất thiếu; nhiều vụ việc bạo hành trẻ dưới 12 tháng tuổi đã xảy ra, gây lo ngại, áp lực lớn cho phụ nữ trong hoàn cảnh phải gửi con đi sớm.

Từ thực tế đó, đại biểu cho rằng việc tăng thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ sinh con thứ hai là cần thiết để góp phần nâng cao chất lượng dân số và duy trì mức sinh thay thế bền vững.

Về hỗ trợ tài chính khi sinh con (Điểm b, Khoản 1), đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt nêu rõ: Theo dự thảo, việc hỗ trợ tài chính khi sinh con áp dụng đối với phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi và phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp. Đại biểu cho rằng đây là chính sách khuyến khích tích cực, giúp cân bằng mức sinh giữa các thành phần dân cư, khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, nhất là tại khu vực đô thị.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng quy định về mức hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp chưa thực sự hợp lý, chưa bao quát và công bằng đối với phụ nữ có mức sinh thấp ở các địa phương khác nhau.

Đại biểu phân tích rằng, trong một địa phương có mức sinh thấp, vẫn có thể có những phụ nữ duy trì mức sinh cao nhưng vẫn được hưởng chính sách này; trong khi phụ nữ ở những địa phương khác có mức sinh thấp lại không được hưởng. Do đó, đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu mở rộng phạm vi áp dụng cho đối tượng phụ nữ có mức sinh thấp, thay vì chỉ giới hạn ở các địa phương có mức sinh thấp như quy định hiện hành trong dự thảo…

Lan Anh