Hồi ức về trận đánh trên đường 21

Mùa xuân 1975, đơn vị tôi - Tiểu đoàn 2 - là một trong 3 tiểu đoàn biên chế trong đội hình Trung đoàn Bộ binh 25, đảm nhiệm độc lập một hướng chiến dịch của Mặt trận B3.

Mở màn chiến dịch là trận đánh vào Buôn Ma Thuột, đơn vị có nhiệm vụ tiêu diệt bộ binh và trận địa cối 81 ly của địch trên hai cây cầu số 3 và số 5 (tên cầu do ta đặt tên) nằm trên đường 21 (nay là Quốc lộ 26 từ Buôn Ma Thuột đi Khánh Hòa) đoạn từ Nam cao điểm 519 đến Bắc căn cứ Khánh Dương; sau đó xây dựng công sự, trận địa vững chắc, đánh cắt giao thông dài ngày trên đường 21 để quân địch không thể tiếp viện khi Buôn Ma Thuột bị tấn công.

Đêm 4/3/1975, toàn đơn vị đã vào vị trí tập kết. Đến 4 giờ 30 phút, Đại đội 5 và 7 đồng loạt nổ súng lần lượt tiêu diệt các mục tiêu địch trên hai cầu số 3 và số 5; đánh sập hai cây cầu theo đúng kế hoạch. Địch bị đánh bất ngờ trở tay không kịp, sau hơn một giờ chiến đấu quân ta đã làm chủ trận địa. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, Đại đội 5 và 7 cơ động về vị trí, tiếp tục xây dựng công sự, ngụy trang trận địa sẵn sàng cho trận tiếp theo. Trong suốt ngày 5/3, địch tập trung 11 Tiểu đoàn bộ binh, dưới sự chi viện của pháo binh, không quân đánh phá ác liệt vào các khu trận địa của ta, hòng chiếm lại khu vực bị ta đã chiếm giữ. Máy bay L-19, OV-10 của địch quần thảo liên tục thăm dò vẫn không phát hiện ra công sự, trận địa của ta.

7 giờ 30 phút ngày 6/3/1975, đài quan sát báo về có một đoàn xe 37 chiếc GMC xuất phát từ khu vực Khánh Dương chở đầy lính đang di chuyển chậm về khu trận địa của ta. Nhận được tin đó, tôi lấy bút đánh dấu vị trí địch trên bản đồ và chỉ thị cho các mũi trinh sát bộ tăng cường bám nắm địch và báo cáo kịp thời về Sở chỉ huy tiểu đoàn. Khoảng 12 giờ trưa, địch chia làm hai mũi hành quân bộ. Một mũi đi chính giữa đường 21, mũi thứ hai đi phía Tây bám theo triền núi. Cả hai mũi đều tiến rất chậm vừa đi vừa bắn thăm dò. Lúc 13 giờ cùng ngày, đài quan sát và mũi trinh sát thông báo: địch đã bất ngờ xuất hiện mũi đi bộ thứ ba hướng di chuyển vào đúng vị trí chỉ huy của tiểu đoàn. Tôi đã chấm vị trí chính xác đội hình quân địch mũi thứ ba (vu hồi) còn cách Sở chỉ huy tiểu đoàn 1.500 m.

Một cuộc gặp mặt truyền thống của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 25.

Sau khi hội ý chớp nhoáng với các cán bộ chỉ huy, tôi báo cáo với Trung đoàn trưởng: “Thế trận của Tiểu đoàn giữ nguyên như cũ, chỉ khác là hướng xung phong tiêu diệt địch quay về hướng Đông, Sở chỉ huy tiểu đoàn là lực lượng chặn đầu. Đại đội 7 xuất kích một trung đội tiếp ứng cho Sở chỉ huy. Đại đội 5 nghe tiếng súng của lực lượng chặn đầu sẽ bật khỏi công sự vận động về hướng Đông khóa chặt đội hình phía sau quân địch. Đánh theo phương pháp vận động bao vây, tiến công liên tục buộc địch phải dồn vào trận địa mai phục của ta. Các trận địa hỏa lực điều chỉnh lại hướng bắn và cự ly bắn, tập trung chế áp quyết liệt vào khu quyết chiến tạo thuận lợi cho Đại đội 6 xung phong khi có lệnh. Tiểu đoàn 2 do tôi phụ trách quyết tâm tiêu diệt toàn bộ mũi vu hồi của địch. Hai mũi quân địch ngoài đường đề nghị hỏa lực cấp trên chế áp và đánh tan đội hình của chúng tạo điều kiện thuận lợi cho Tiểu đoàn chúng tôi tập trung tiêu diệt mũi vu hồi”.

Khoảng 14 giờ 15 phút ngày 6/3, đội hình quân địch đã lọt sâu vào khu vực quyết chiến của ta. Địch ào ạt theo đội hình hàng ngang, đi đến đâu cắt dây thông tin liên lạc của ta đến đó và đốt cỏ tranh khói bụi mịt mù… Toàn bộ lực lượng của ta vẫn nằm im trong công sự đợi lệnh nổ súng. Địch chỉ còn cách ta khoảng chừng 30 m. Các xạ thủ B40, B41 và đại liên đã nhổm người dậy, đưa đội hình quân địch vào thước ngắm. Khi địch chỉ còn cách ta 20 m rồi 15 m…, tôi ra lệnh: nổ súng! Toàn bộ lực lượng khóa đầu đã trút bão lửa vào đội hình quân địch. Nghe tiếng súng hợp đồng, Đại đội 5 vượt công sự vòng hậu, khóa chặt đội hình quân địch, buộc địch phải sa lầy trong khu quyết chiến của ta. Toàn bộ trận địa ầm vang tiếng súng, khói lửa mịt mù diễn ra trong thời gian 40 phút. Tôi ra lệnh các trận địa hỏa lực của đơn vị dừng bắn để Đại đội 6 và 7 xung phong đánh vào khu quyết chiến, tiêu diệt toàn bộ quân địch.

Ta có lợi thế giấu quân trong bãi cỏ tranh, lại tận dụng phương pháp đánh gần, địch trở tay không kịp rất nhiều tên lao cả vào công sự của ta vất súng đầu hàng. Đúng 15 giờ 5 phút, quân ta giành thắng lợi hoàn toàn. Trong lúc chúng tôi chưa tổng hợp xong kết quả trận đánh để báo cáo cấp trên thì từ Mặt trận B3, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo điện khen ngợi và quyết định tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất cho đơn vị tôi vì đã tiêu diệt gọn Tiểu đoàn 207 của quân địch.

Trương Nhất Vương

(Ghi theo lời kể của cựu chiến binh Vũ Khắc Minh, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Bộ binh 25, Mặt trận B3)