Nơi lưu giữ chiến tích “Điện Biên Phủ trên không”

Tọa lạc tại số 157, phố Đội Cấn, quận Ba Đình, TP. Hà Nội, Bảo tàng Chiến thắng B-52 là nơi lưu giữ những dấu ấn của tháng ngày lịch sử trong cuộc chiến khốc liệt của người dân Thủ đô - 12 ngày đêm bão lửa của một “Điện Biên Phủ trên không”.

Bảo tàng chiến thắng B-52 được xây dựng trong khuôn viên rộng hơn 5.000 m2. Nơi đây đang lưu giữ, trưng bày 3.595 hình ảnh, tư liệu, hiện vật phản ánh quá trình hình thành, phát triển, trưởng thành của Lực lượng vũ trang Thủ đô, đánh bại cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B-52 của đế quốc Mỹ vào Hà Nội cuối tháng 12/1972.

Trong Chiến dịch “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, với bản lĩnh và tầm cao trí tuệ, quân và dân miền Bắc đã bắn rơi tổng cộng 81 máy bay Mỹ các loại, trong đó có 34 chiếc B-52, bắt sống nhiều giặc lái. Trong số 25 máy bay B-52 bị bắn rơi tại Hà Nội, có 16 chiếc rơi tại chỗ, quân ta đã thu thập mảnh xác và tập kết tại vườn Bách Thảo. Khi Bảo tàng Chiến thắng B-52 được thành lập (ngày 10/1/1986), các hiện vật này được chuyển đến bảo tàng trưng bày.

Bảo tàng Chiến thắng B-52.

Chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” đã gây thiệt hại nặng nề cho địch. Là khởi nguồn cho sự sụp đổ chế độ thực dân kiểu mới, buộc Mỹ phải ngồi lại đàm phán với ta ở Hội nghị Paris và ký “Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam” ngày 27/1/1973.

Bảo tàng là địa chỉ văn hóa lịch sử tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội, nằm trong tổng thể không gian văn hóa di tích lịch sử “Hồ Hữu Tiệp và xác máy bay B-52”, làng hoa cổ truyền Ngọc Hà. Bảo tàng trưng bày hiện vật lịch sử cả trong nhà và ngoài trời. Các hiện vật, tư liệu, hình ảnh được trưng bày khoa học, sinh động, tái hiện lại những khoảnh khắc lịch sử đáng nhớ. Theo đó, khu vực trưng bày trong nhà rộng 1.500 m2, có 2 tầng. Tầng 1 gồm phần khánh tiết và trưng bày các chủ đề: Thăng Long - Hà Nội - Thủ đô ngàn năm văn hiến và anh hùng; Lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp; Lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước; Lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trên tầng 2 trưng bày hai chuyên đề: “Không quân chiến lược Mỹ - Âm mưu, tội ác và sự trừng phạt”; “Thế giới với Việt Nam, cả nước với Hà Nội”. Tư liệu về Sở Chỉ huy phòng không nhân dân TP. Hà Nội và Sa bàn trận “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972.

Du khách tham quan tại khu trưng bày hiện vật trong nhà.

Khu vực trưng bày ngoài trời rộng 4.000 m2, trưng bày các vũ khí, khí tài lập công của quân dân Thủ đô trong cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của Mỹ vào Hà Nội, đặc biệt trong 12 ngày đêm cuối tháng 12 năm 1972 như: Radar P-35, các đài chỉ huy, bệ phóng tên lửa SAM-2, máy bay MiG-21, pháo cao xạ và mảnh xác các máy bay B-52 của Mỹ bị quân dân Thủ đô bắn rơi...

Thượng tá Nguyễn Văn Quý, Giám đốc Bảo tàng Chiến thắng B-52 cho biết, Bảo tàng Chiến thắng B-52 không chỉ là điểm du lịch lịch sử mà còn là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Trung bình mỗi năm bảo tàng tiếp đón hơn 100.000 lượt khách, trong đó có rất nhiều đoàn khách quốc tế. Để làm tốt công tác tiếp đón, tăng khả năng tương tác, giúp việc tham quan, khai thác, tra cứu lịch sử của người dân được tiện lợi, hằng năm, bảo tàng tổ chức sưu tầm các tư liệu, hiện vật phù hợp với nội dung trưng bày của bảo tàng. Trong 3 năm (từ năm 2023 - 2025), bảo tàng đã sưu tầm được 146 tài liệu, hiện vật.

Anh Dũng