Tư tưởng Hồ Chí Minh về thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí
Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là mẫu mực về đạo đức cách mạng mà còn là tấm gương sáng về tinh thần tiết kiệm. Người thường khuyên mọi người cần phải tiết kiệm và làm gì cũng có thể tiết kiệm.
Cách mạng Tháng Tám vừa mới thành công, Bác Hồ với cương vị Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã nhắc nhở ngay các cơ quan từ Trung ương đến cơ sở: cán bộ là đầy tớ của dân, không được vung phí tiền bạc, công sức của dân, của nước, phải gương mẫu thực hành tiết kiệm và vận động, giáo dục nhân dân tăng gia sản xuất, thi đua tiết kiệm.
Bằng những lời lẽ dễ hiểu, Bác giải thích: tiết kiệm là để tích luỹ vốn, đầu tư cho sản xuất, làm cho sản xuất phát triển, trên cơ sở đó cải thiện dần đời sống nhân dân. Trả lời câu hỏi “Tiết kiệm là gì?”, Người nói: "Tiết kiệm không phải là bủn xỉn, không phải là "xem đồng tiền bằng cái trống" gặp việc đáng làm cũng không làm, đáng tiêu cũng không tiêu; tiết kiệm không phải là ép bộ đội, cán bộ và nhân dân nhịn ăn, nhịn mặc. Trái lại tiết kiệm cốt để giúp vào việc tăng gia sản xuất mà tăng gia sản xuất là để nâng cao mức sống của bộ đội, cán bộ và nhân dân. Tiết kiệm là tích cực, chứ không phải là tiêu cực”. Trong kháng chiến chống Pháp, khi kêu gọi mọi người tiết kiệm, Người giải thích: kinh tế của ta nghèo nàn, lạc hậu, chúng ta cần phải có một nền kinh tế khá để kháng chiến và kiến quốc. Muốn xây dựng kinh tế, thì phải có tiền của để làm vốn. Muốn có vốn, thì các nước tư bản dùng 3 cách: vay mượn nước ngoài, ăn cướp của các thuộc địa, bóc lột công nhân, nông dân. Những cách đó chúng ta đều không thể làm được. Chúng ta chỉ có cách là một mặt tăng gia sản xuất, một mặt tiết kiệm để tích trữ thêm vốn cho công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế của ta.
Người quan niệm tiết kiệm là công việc của mọi người, ai ai cũng cần tiết kiệm, cơ quan, đơn vị cũng có thể tiết kiệm được. Không chỉ công nhân, nông dân, các đơn vị bộ đội không phải là cơ quan sản xuất cũng vẫn có thể tiết kiệm được. Trước kia Cục vận tải phải chở 100 xe đạn, nay chỉ cần chở 20 xe, tiết kiệm được xe cộ và dầu mỡ. Xe chạy ít, thì đường sá phải chữa ít, thế là tiết kiệm được dân công… Trong các chiến dịch thu được nhiều chiến lợi phẩm (thuốc, đạn, lương thực, súng ống…), bộ đội biết tiết kiệm, dùng nó mà đánh giặc.
 |
| Bác Hồ nói chuyện với nhân dân Thủ đô năm 1959. (Ảnh: T.L) |
Bác Hồ quan niệm rất rõ rằng: đi đôi với tiết kiệm, phải tẩy sạch nạn tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu. “Muốn thành công trong việc tăng gia sản xuất và tiết kiệm cũng phải nhổ cỏ cho sạch, nghĩa là phải tẩy sạch nạn tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu. Nếu không, thì nó sẽ làm hại đến công việc của ta”.
Lãng phí có nhiều cách:
"Lãng phí sức lao động: vì kém tinh thần phụ trách và tổ chức, sắp xếp vụng, việc gì ít người cũng làm được mà vẫn dùng nhiều người…
Lãng phí thì giờ: việc gì có thể làm trong một ngày, một buổi cũng kéo dài đến mấy ngày. Thí dụ: những cuộc khai hội vì người phụ trách chuẩn bị chương trình không đầy đủ, người đến dự thì không chuẩn bị ý kiến, đáng lẽ chỉ một ngày thì bàn bạc và giải quyết xong vấn đề, song cuộc khai hội kéo dài đến năm, ba ngày… phải kiên quyết chống thói họp lu bù, mất thì giờ, hại sức khỏe mà không kết quả thiết thực".
Lãng phí của công có rất nhiều hình thức. Bác Hồ đã nêu lên một loạt thí dụ như dùng vật liệu, nguyên liệu một cách phí phạm; không sử dụng hết công suất máy móc; phung phí xăng dầu, để thóc trong kho ẩm ướt, hao hụt; ngân hàng sử dụng tiền bạc không lợi cho việc tăng gia sản xuất; nhân dân làm đám cưới, đám ma tốn kém…
Chủ tịch Hồ Chí Minh định nghĩa: "Tham ô là ăn cắp của công làm của tư, đục khoét của nhân dân, ăn bớt của bộ đội; tiêu ít mà khai nhiều, lợi dụng của chung của Chính phủ làm quỹ riêng cho địa phương, đơn vị mình”.
Người nghiêm khắc nhận xét: "Tham ô, lãng phí tài sản của Nhà nước, của tập thể, của nhân dân là hành động trộm cắp", "Lãng phí cũng có tội như tham ô… Lãng phí có khi còn tai hại hơn nạn tham ô… Người phạm tội có tội đã đành, người thấy những tội ấy mà không nêu ra (tham ô, lãng phí, quan liêu) cũng như có tội".
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng “tham ô là trộm cướp. Lãng phí tuy không lấy của công đút túi, song kết quả cũng rất tai hại cho nhân dân, cho Chính phủ. Có khi tai hại hơn nạn tham ô”. Nguyên nhân của nạn tham ô và lãng phí là vì bệnh quan liêu. Trong nhiều bài nói chuyện của Bác với cán bộ, đảng viên, Bác nêu hai nguyên nhân chính gây nên tệ tham ô, lãng phí là do "bệnh quan liêu" và "chủ nghĩa cá nhân, tự tư tự lợi, ích kỷ hại nhân, việc gì cũng nghĩ đến lợi ích riêng của mình trước hết". Những người và những cơ quan lãnh đạo từ cấp trên đến cấp dưới không sát công việc thực tế, không theo dõi và giáo dục cán bộ, không gần gũi quần chúng.
Đối với công việc thì trọng hình thức mà không xem xét khắp mọi mặt, không vào sâu vấn đề. Chỉ biết khai hội, viết chỉ thị, xem báo cáo trên giấy, chứ không kiểm tra đến nơi, đến chốn. Vì quan liêu "thành thử có mắt mà không thấu suốt, có tai mà không nghe thấu, có chế độ mà không giữ đúng, có kỷ luật mà không nắm vững, kết quả là những người xấu, những cán bộ kém tha hồ tham ô, lãng phí… bệnh quan liêu đã ấp ủ, dung túng, che chở cho nạn tham ô, lãng phí". Vì vậy, muốn trừ sạch nạn tham ô, lãng phí, thì trư¬ớc mắt phải khắc phục bệnh quan liêu.
Cách đây hơn 50 năm, Bác Hồ đã liệt tham ô, lãng phí, quan liêu là "Kẻ thù của nhân dân, của bộ đội và của Chính phủ", "nó không mang gươm, mang súng; nó nằm trong các tổ chức của ta để làm hỏng công việc của ta, làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí vượt khó khăn của ta, phá hoại đạo đức cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính".
Xem như vậy, cuộc đấu tranh chống kẻ thù này - Bác gọi là "giặc trong lòng", "giặc nội xâm" - thật quyết liệt, lâu dài và phải làm thường xuyên, không một phút lơi lỏng, nhất là trong công cuộc đổi mới đất nước, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.
Ý kiến bạn đọc