Luẩn quẩn buôn nghèo

Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo năm sau cao hơn năm trước!

Nằm ở cuối xã Yang Mao, buôn Hằng Năm có 156 hộ, 873 khẩu, chủ yếu là người dân tộc M’nông. Theo số liệu thống kê hộ nghèo và cận nghèo giai đoạn 2011-2015, buôn Hằng Năm có 52 hộ nghèo và 25 hộ cận nghèo, chiếm 49,7%; đầu năm 2016, số hộ nghèo và cận nghèo trong buôn tăng lên đến 100 hộ, chiếm 64,1%.

Mặc dù nông dân buôn Hằng Năm đã được tập huấn về kỹ thuật thâm canh, chuyển đổi các loại cây trồng, vật nuôi phù hợp với địa phương như ngô lai, lúa nước, cây dứa và một số cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao như hồ tiêu, cà phê, ca cao, chăn nuôi trâu, bò, dê... song đến nay trong buôn vẫn chưa thực hiện được mô hình nào có hiệu quả. Ông Ama Hen, Trưởng buôn Hằng Năm cho biết: “Cả buôn chỉ có 17 ha ruộng nước, 4 ha cà phê và 261 ha đất đồi dốc trồng sắn và bắp. Do không áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng trọt, ít đầu tư phân bón nên năng suất của các loại cây trồng không cao, không phát triển được chăn nuôi. Nhiều hộ thiếu ăn quanh năm. Trong buôn có rất ít gia đình khá giả, đa số làm chỉ đủ ăn qua ngày, không có tích lũy”.

Trở ngại lớn nhất khiến nhiều gia đình ở đây khó thoát nghèo là tư tưởng buông xuôi, ỷ lại, thiếu sự tranh đua, không có động lực thoát nghèo, chấp nhận nợ nần gối đầu, làm ăn theo kiểu “được ngày nào biết ngày đó”. Như gia đình Amí Khom có 6 người nhưng chỉ có hơn 8 sào đất trồng ngô và mấy sào trồng sắn. Không đủ ăn nên 3 đứa con phải nghỉ học vào rừng lấy măng, lấy song mây hoặc đi làm thuê để mua gạo ăn qua ngày. Số nợ ở quán cứ tăng dần, không có tiền trả. Ngôi nhà xây dựng theo Chương trình 167 được Nhà nước hỗ trợ bị tốc mái từ năm 2010 đến nay vẫn không sửa lại để ở, cả 6 người đành tá túc trong ngôi nhà sàn tạm bợ, xuống cấp. Cách đó không xa là nhà Amí Van, ngôi nhà gỗ được Nhà nước hỗ trợ xây dựng bị xuống cấp mấy năm nay nhưng vẫn không sửa, Amí Van đành cùng con gái và con rể quay về nhà mẹ đẻ trên 80 tuổi ở nhờ. Amí Van giãi bày: “Cũng muốn sửa lại nhà để ở nhưng làm còn không đủ ăn lấy đâu ra tiền để sửa”.

Bài toán khó chưa có lời giải

Buôn M’nâng Dơng ở trung tâm xã Yang Mao nhưng lại có tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao nhất xã với 85,6% (trong đó có đến 99 hộ nghèo); tỷ lệ này ở buôn Kiều là 80%, buôn Ea Chố 79%... Nguyên nhân nghèo cũng giống như ở buôn Hằng Năm. Cấp ủy và chính quyền xã Yang Mao đang nỗ lực tìm giải pháp khắc phục để đưa các buôn đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ thoát khỏi vòng luẩn quẩn nghèo đói song đến nay vẫn chưa có giải pháp nào thành công. Ông Y’Drai Mdrang, Chủ tịch UBND xã Yang Mao than thở: “Lãnh đạo xã đã phân công mỗi buôn có 1 đồng chí đảng ủy viên, 1 đại biểu HĐND xã và 1 đồng chí bí thư chi bộ có trách nhiệm giúp đỡ Ban tự quản lập kế hoạch, hướng dẫn bà con lao động, sản xuất; ngoài ra, còn đẩy mạnh công tác tập huấn, giới thiệu nhiều mô hình, triển khai các biện pháp hỗ trợ con giống, cây giống cho bà con. Tuy nhiên, hiệu quả vẫn không được như mong muốn”.

Hiện xã Yang Mao mới chỉ có 2/8 buôn đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ giảm được tỷ lệ hộ nghèo hằng năm là buôn Tul và buôn M’ghi. Ở 6 buôn còn lại, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn rất cao, thậm chí năm sau cao hơn năm trước. Trồng cây gì, nuôi con gì phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, tiềm năng của địa phương, đem lại hiệu quả kinh tế cao; làm thế nào để thay đổi cách nghĩ, cách làm giúp bà con các buôn sớm thoát nghèo một cách bền vững vẫn đang là bài toán khó đối với cấp ủy, chính quyền xã Yang Mao.      

Tùng Lâm